Tokyo Comedy, Nobuyoshi Araki, Galeri Pilevneli, 2021.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Dünyanın en başarı yönelimli toplumlarından biri olan Japonlarda “çok çalışmaktan ölmek” anlamına gelen bir kelime vardır, karoshi (1). Onlara göre en iyi meditasyon çalışmaktır. Yaptığı işi iyi yapmak en iyi ibadettir. Birisine hizmet etmek çok önemlidir. Efendisi ölen samuray (ronin) seppuku yapar.
- İş yerinde öğle tatilinde kestirmek normaldir.
- İş toplantısında ilk sözü karşı tarafa verirler.
- Dünyada en çok sayıda aile şirketi Japonya’da olduğu gibi, en eski aile şirketleri de bu ülkededir. Dünyadaki en eski on şirketten yedisi Japon şirketidir.
- Çocuksuz iş adamları, şirketlerinin devamı için başarılı bir yöneticilerini evlat edinebilir.
- Kadınlar çalışma yaşamının her alanında yoktur. Örneğin, inşaat mühendisi olmaya yeni yeni başladılar. Japon inancında dağlar dişidir. Bu nedenle yol yapımı başta olmak üzere dağlardaki işlerde kadın çalıştırılmıyor. Dağlar kıskanır diye (2).
- 2019 yılında Japonya’da bir grup kadın, kadın çalışanların işyerlerinde yüksek topuk giyme zorunluluğunu protesto için hükumete bir dilekçe sundu. Japoncada ayakkabı kutsu, acı kutsuu. Kampanyada yüksek topukla acı özdeşleştirildi. Kampanyada, işyerlerinde yüksek topuk giyme mecburiyetinin cinsel taciz ve ayrımcılık anlamına geldiği öne sürüldü.
- Kadınların görünüşüne çok önem verilen, dolayısıyla çok kısıtlayıcı kalıplara hapsedilen kadınların iş yerlerinde gözlük kullanmasına karşı çıkılması 2019 yılında basına yansımıştı. “Gözlük takmak yasaktır” başlığı ile sosyal medyada da yankı bulan olaya, bir lokantada kimonosu ile çalışan kişiye, kaba gözüktüğü, kimono ile uyuşmadığı gerekçeleriyle iş veren tarafından gözlük takmasına izin verilmediği haberi eklenmişti. İşyerinde gözlük takmanın sadece kadınlara yasaklanmasının cinsel ayrımcılığa girdiğine dikkat çekildi. Zaten Japonya, Global Cinsiyet Eşitsizliği Raporu sıralamasında 149 ülke içinde 110’uncu sıradadır (3).
- Japonya’nın %80’i orta sınıf. Eve bir maaşın girmesi, aileyi ayakta tutmaya yetiyor. Ama çocukların liseye başlamasının ardından ikinci kez çalışmaya başlayan kadınların sayısı çok (4).
- İkinci Dünya Savaşı sonrası yapılan yeni anayasada kadınlara oy hakkı verildi ama Eşit İstihdam Yasası 1986 yılında çıktı (5).
- Tokyo’nun özellikle Şibuya bölgesinde, mavi, yeşil ya da başka renklerde saçları olan, vücutlarını dövmelerle kaplamış olan gençlerin sayısı oldukça fazla. Onlar için, “Bırakalım gençliklerini yaşasınlar. Hele iş hayatına başlasınlar, biz onları bir ayda hizaya sokarız,” diyorlar (6).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Türk’ün Aklı Nasıl Çalışır?, İdil Sevil, Hümanist Kitap Yayıncılık, 2020. Sayfa 87.
(2) Zıtlıklar Ülkesi Japonya 3, Mustafa Balbay, Cumhuriyet Gazetesi, 15 Temmuz 2019.
(3) Japantoday.com, Beh Lih Yi.
(4) Zıtlıklar Ülkesi Japonya 3.
(5) A.g.e.
(6) Zıtlıklar Ülkesi Japonya 5, Mustafa Balbay, Cumhuriyet Gazetesi, 17 Temmuz 2019.
başarı yönelimli toplum, Beh Lih Yi, Cumhuriyet Gazetesi, Eşit İstihdam Yasası, Galeri Pilevneli, Global Cinsiyet Eşitsizliği Raporu, Hümanist Kitap Yayıncılık, İdil Sevil, Japantoday.com, karoshi, Mustafa Balbay, Nobuyoshi Araki, ronin, Seppuku, Türk’ün Aklı Nasıl Çalışır?, Zıtlıklar Ülkesi Japonya 3
Leave A Reply