Modern Dans – Kısacık Bir Tarih

Sergei Diaghilev’in portresi (arka planda görülen ninesi), Leon Bakst, 1904-1905.
Fotoğraf: wikiwand.com

1920 yılında Londra Kraliyet Dans Akademisi kuruldu.
1921 yılında Bronislava Nijinska, Diaghilev Topluluğu’nun (Ballets Russes) koreografı olarak çalışmaya başladı.
1921 yılında Rus bale sanatçısı Lydia Krassa Arzumanova (1897-1988), 24 yaşında İstanbul’a gelerek bir bale topluluğu kurmak için girişimler başlattı. İstanbul’daki ilk bale gösterisi Casa d’Italia’da, Arzumanova’nın Bedii Raks Topluluğu tarafından 1931 yılının sonunda gerçekleştirildi. Yani çabaların neticesi on yıl sonra alınabildi. 1933 Nisan’ında aynı topluluk bir dizi kısa baleyi Union Française’de sahneledi. 1936’da Taksim Bahçesi’nde, 1942’de ve 1944’de Eminönü Halkevi’nde, 1945’de Doğan Kardeş Dergisi Sanat Müsameresi’nde bale gösterileri sahneye konuldu. Sonraları Müslüman olan Arzumanova, Leyla Arzuman adını almış, Türk balesine çok emek vermiş olan Yıldız Alpar’ın da hocası olmuş, İstanbul’da vefat etmişti. Türk Devlet Balesi’nin nüvesi olan Ankara Devlet Konservatuarı Bale Bölümü’nün ilk aşaması sayılan, Yeşilköy Pansiyon İlkokulu, Ninette de Valois tarafından açıldı. Ankara Devlet Konservatuarı Bale Bölümü’nün açılışı 1950’de olabildi.
1924 yılında Gürcü asıllı Georges Balanchine (1904-1983), Diaghilev Topluluğu’nun koreografı oldu.

1927 yılında çağdaş bale akımının kurucusu Maurice Bejart (1927-2007) Marsilya’da doğdu. Dansçı, koreograf ve eğitmen olan Bejart, 20. yüzyılın en önemli çağdaş bale ve dans tiyatrosu ustası sayılır.
1927 yılında en önemli dansçılardan Isadora Duncan öldü.
Dans tiyatrosuna büyük emeği geçmiş olan Sergei Diaghilev 1929 yılında öldü.
1933 yılında kurulan Amerikan Bale Okulu’nun kurucularından biri olan ve Neo-Klasik bale akımının yaratıcısı olarak ünlenen George Balanchine müzikallere de koreografi yapmış, New York’un ünlü Central Park’ında balerinleri açık alana çıkarıp ağaçlara tırmandırmak gibi avangard çalışmalar da yaptı. Ancak sonraki neslin temsilcilerinden Alvin Ailey (1951-1989) Balanchine’i “kendisi için dans eden herkesi ifadesiz bir hale sokmak” la eleştirdi.

Füsun Kavrakoğlu