Renk 15 Sözcükler ve Renkler

• Düşüncenin işaretleri olduğunu düşündüğü duyulara (renk, koku, ses gibi) önem veren Sembolist şair Stéphane Mallarmé’den (1842-1898) başlayarak sözcüklerle renkler arasında bir ilişki olup olmadığı, seslilerle sessizlerle renkler arasında bir bağlantı olup olmadığı araştırılmıştır.
• Stéphane Ferdinand de Saussure (1857-1913) ve Roman Osipoviç Jakobson (1896-1982) da renklerle sözcükler arasındaki bağlantı hususunda çalışmalar yapmıştır.
• 20. yüzyılın dilbiliminin babası olarak düşünülen Stéphane Ferdinand de Saussure’a   göre her dil dünyayı farklı şekilde böler. Bunu, renkleri ele alarak örneklendirir. Biliyoruz ki, güneş ışığını bir prizmadan geçirirsek güneş tayfını (spectrum) elde ederiz. Bu tayfta renkler kesintisiz olarak birinden ötekine geçer. Ama biz bu renkleri adlandırırız. Oysa doğada bir ayrım yoktur. Görülüyor ki, bizim doğal olarak kabul ettiğimiz renk ayrımları aslında dil sayesinde yapılmış ayrımlardır ve dilden önce mevcut değildirler. O halde dil, algıladığımız nesneler yığınını keyfi olarak birimlere ayıran bir göstergeler sistemidir ve bu anlamda gerçekliği yansıtmaz, üretir. Sözcüklerin anlamını nesneler değil de dil belirliyorsa bunu nasıl yaptığını açıklamak gerekir. Saussure, “dil zaten mevcut nesneleri, kavramları sonradan etiketleyerek bir çeşit katalog oluşturmaz, çünkü dil kavramlardan önce vardır” demek ve bunu “renkler” ile örneklemek suretiyle, dilin metafizik ile bağını kopararak, onun “bağımsız bir yapı olan” doğasını ifade etmiş ve böylece dilin, “kendisi” olarak incelenmesinin yolunu açmıştır.
• Edebiyat, ses bilimi, budun bilimi (etnoloji), çeviri bilimi, ruh bilimi gibi alanlarda faaliyet gösteren Rus düşünür Roman Osipoviç  Jakopson’a göre her tür dilsel bildirişim süreci, ortak bir dile sahip alıcı ve gönderici arasında gerçekleşen, bir bağlam ve fiziksel bir destek aracılığıyla gerçekleşen mesaj iletimidir. Mesajın tam olarak iletilmesi için iki tarafın arasında ortak bir kod olmalıdır. Kod her zaman dile ait sözcüklerden oluşmayabilir. Renkler, müzikler, jest-mimik hareketleri de birer kod olabilir.

Fotoğraf: holeclub.ru

Yararlanılan Kaynaklar

• Sanatsal Gerçeklikler, Olgular ve Öteleri; Hasan Bülent Kahraman, Kapı Yayınları, 2016.
• Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Berna Moran, İletişim Yayınları, 2005.
• https://prezi.com/gttkxbk99aol/Roman Jakobson ve Bildirişim Şeması, Battal Gümüş, 11 May 2014.