Yemen’de sürü güden kadınlar
|
ETLER
Antik Yunan’da et pahalı olduğundan tanrılara kurban verilen dinî günlerde yenebilirdi.
Hem Eski Yunanlılar hem günümüz Yunanlıları sakatata düşkündürler. Günümüzde ise sadece sakatat satan dükkanların çoğu Kuzey Yunanistan’dakiler dışında kapanmış durumda. Romalıların kuzu işkembesi pişirdiklerine dair görüşler var. Tam tersine Bizans’ta ise sakatat zor sindirilen ve sadece yoksullara uygun besinler sayılırmış. Romalılar çeşitli biçimlerde (deniz ürünlerinden, tavuktan) köfte yaparmış.
Bizans’ta çocuklara, buluğ çağına kadar et verilmezdi.
Koyun eti tüketimi Türkler’in Anadolu’ya gelmesiyle yaygınlaşmıştır.
12 – 16. yy arasında etobur Moğollar tarafından işgal edilen Çin’de yeme içme kültürü et yönünden etkilenmemiştir. Çünkü Çin’de geniş koyun sürülerini besleyecek otlaklar yoktur.
Avrupa’da kimi yemekler, soslar tatar/tartar adıyla anılmaktadır. Fransız mutfağında bir çiğ et yemeğinin adı tartardır.
İslamiyet’e geçişle birlikte Türkler, o güne kadar yedikleri at etinden vazgeçmişlerdir.
Domuzun Ortadoğu’da yasaklanması İ.Ö. 1800 civarındadır. Sebebi, sıcak bölgede yağlı domuz etinin oluşturabileceği barsak hastalıkları idi. Domuzdaki asalak trişinin, özellikle iyi pişirilmediğinde insana bulaşması gibi sağlıkla ilgili riskler ile Ari ırktan göçebelerin kendi yetiştirdikleri sığır ve koyunların et ve sütünü satmak için yasak getirmeleriydi. Domuzgöçebeliğe uygun bir hayvan değildir.
Eski Mısır’da yetkililerin sağlık nedenleriyle yasaklamalarına karşın domuz eti de yenirdi. Sonraları Yahudilik, Hıristiyanlık (5. yy’da yaşanan kıtlıkta kaldırıldı) ve İslamiyette domuzun yenilmesi yasaklanmıştır. Osmanlı’da domuz eti, etlerin en pahalısıydı. Müslüman ve Yahudi dinlerince yasak olduğundan kentin kasap dükkanlarında satılmazdı. Domuz besiciliği sınırlıydı.
Başkentin ihtiyacı için et alım-satımı Bizans döneminde olduğu gibi, Osmanlılar döneminde de devlet tekelinde idi. Bu durum Tanzimat’a (1839) kadar sürdü. Tanzimat’tan sonra, devlet sürü sahiplerini vergi avantajı sağlayarak et ticaretine yönlendirdi.
Makedonya ve Teselya bölgelerindeki koyun ve büyük baş hayvan ticaretini Rumlar ve Arnavutlar, Anadolu’da ise Türkler ve Ermeniler yapmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’nda Yahudilerin özel kasap dükkanları vardı. Dinlerinin gereğince et kesen ve haham izniyle çalışan bu kasaplarda özel damgalı et satılırdı.
Osmanlı saray mutfağına pastırma dışında sığır eti girmezdi. Birçok Türk yemeğinin lezzeti koyun etini gerektirir.
Leave A Reply