“Hispanik, yoksulluk sıralamasında Amerikalı siyahların yakın eşlikçileri demek; Hispanik Amerika’da ırk hiyerarşisinde Amerikalı siyahların minik bir basamak üstündekiler demek; Hispanik, çikolata tenli Perulu kadın demek; Hispanik, Meksikalı yerliler demek. Hispanik, Dominik Cumhuriyeti’nden melez görünümlüler demek. Hispanik, Porto Rico’dan daha açık tenli olan kişiler demek. Hispanik ayrıca sarışın, mavi gözlü Arjantinliler demek. Tek gereken, İspanyol olmayıp İspanyolca konuşmanızdır ve işte, Hispanik denilen ırktansınız.”(1).
“Amerikan asıllı Afrikalı ile ataları köle olan Afrika asıllı Amerikalı farklı olduğu için Afrikalı Öğrenciler Birliği ile Siyah Öğrenciler Birliği ayrıdır. Genellikle Afro-Amerikanlar Siyah Öğrenciler Birliği’ne, Afrikalılar Afrikalı Öğrenciler Birliği’ne katılırlar.” (2).
“Amerika’da dört kategori var: sınıf, ideoloji, yöre ve ırk. Sınıf çok kolay, zenginler ve yoksullar. İdeoloji liberaller ve muhafazakarlar: Her iki taraf da diğerinin kötücül olduğunu düşünüyor. Yöre Kuzey ve Güney. Kuzey, Güney’i küçümsüyor. Irka gelince: Irksal hiyerarşide en tepede beyazlar bulunuyor. Özellikle de beyaz Anglosakson Protestanlar (WASP). Siyah Amerikalılar hep en altta. Kahverengiler ortada. Amerika’nın ırk hiyerarşisinde Yahudi de beyazdır ama beyazın birkaç kademe altında bir beyaz.” (3). “Amerika’da beyaz oğlan ve siyah kız aynı mahallede büyümüş olsalar bile ırk meselesi ön planda olacaktır.” (4).
“Yahudilerden nefret edilmesinin altında kıskançlığın yatma ihtimali var- Şu Yahudiler ne zeki, şu Yahudiler her şeyi yönetiyor- ve kıskançlığa, ne kadar gönülsüzce olursa olsun bir çeşit saygının eşlik ettiğini kabul etmeliyiz. Amerikalı siyahlara duyulan nefrette ise kıskançlık ihtimal dışı – şu siyahlar ne tembel şu siyahlar ne aptal.” (5).
“Amerika’ya ilk geldiğimde oğlumu Afrika aksanı yüzünden okulda dövdüler de dövdüler. Newark’ta. Şimdi aksan yok, problem de yok.” (6).
“Etiyopyalılar kendilerinin siyah olmadığını düşünür. Jamaikalılar ise atalarının karışık olduğunu söylemeye heveslidirler.” (7).
Kesekağıdı Testi (Paper Bag Test), 20. yüzyılda ten rengi bir kesekağıdından daha koyu olmayan siyahların belli sosyal ayrıcalıklara sahip olduğu, ayrımcı bir uygulamaydı (8).
Amerikan pop kültüründe güzel, koyu tenli siyah kadınlar görünmezdir. Bu kadar görünmez olan bir başka grup da Uzakdoğulu erkekler. En azından onlar süper zeki kabul ediliyor (9).
Kölelik döneminde tüm siyahların karpuzu çok sevdiği düşünüldüğü için karpuz, özellikle karikatürlerde ırkçı bir söyleme dönüşmüştür.
Katran Bebek (Tar Baby), Afro-Amerikan folklorundaki karakterlerden biridir ve çözmeye çalıştıkça karmaşıklaşan sorunlar için deyim olarak kullanılır. Siyahlara karşı aşağılayıcı bir deyiş sayılır (10).
Jim Crow, ABD’nin güneyinde siyahların kamusal alanda farklı muamele görmesine yönelik 1960’lara dek yürürlükte kalan yasalardır (11).
“Üst sınıf Afro-Amerikan topluluklarında beyazlara bok gibi davranılmıyor; beyazların banka kredisi ve ipotek başvuruları sırf beyazlar diye reddedilmiyor; siyah jüriler beyaz suçlulara aynı suçu işlemiş siyahlara verilenden daha ağır cezalar vermiyor; siyah polisler beyazları beyazken araba kullandıkları için durdurmuyor; siyah firmalar insanı adı kulağa beyaz adı gibi geldiği için işe almazlık etmiyor; siyah öğretmenler beyaz çocuklara doktor olacak denli zeki olmadıklarını söylemiyor; siyah politikacılar seçim hileleri ile beyaz seçmenlerin oylarını düşürmeye çalışmıyor ve reklam ajansları göz alıcı ürünlerini pazarlamak için beyaz modelleri kullanamayacaklarını, çünkü beyazların “ana akım” tarafından “arzu edilir” bulunmadığını söylemiyor.”(12).
Yararlanılan Kaynak
(1) Amerikana, Chimamanda Ngozi Adichie, Doğan Kitap, 2023. Sayfa 137.
(2) A.g.e., sayfa 179.
(3) A.g.e., sayfa 233.
(4) A.g.e., sayfa 341.
(5) A.g.e., sayfa 405.
(6) A.g.e., sayfa 235.
(7) A.g.e., sayfa 267.
(8) A.g.e., sayfa 268.
(9) A.g.e., sayfa 268.
(10) A.g.e., sayfa 275.
(11) A.g.e., sayfa 404.
(12) A.g.e., sayfa 406.
Leave A Reply