Kutsal Emanetler

Çocukların ve denizcilerin koruyucusu olduğuna inanılan Demre Piskoposu Aziz Nicolas (Noel Baba) Patara doğumludur. Na’şı, 6. yüzyılda din adamlarını bir araya getiren Sinod’un toplanmasıyla ünlenen ve kutsal bir mekan haline gelen Anadolu’da Myra’da muhafaza edilirdi. 1087 yılında Barili denizciler tarafından buradan alınıp doğum yeri olduğu iddia edilen Bari’ye götürülmüştür.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Azize Helena tarafından Kudüs’te keşfedildiğine inanılan Gerçek Haç, 7. yüzyılda İranlıların eline geçer. Bizans İmparatoru Herakleios (575?-641) tarafından geri alınır. 1187’de, Selahaddin Eyyubi’ye karşı savaşın kazanılmasını sağlaması için Haçlılar tarafından Hattin savaş alanına taşınır ama savaş kaybedilir, Haç da kaybedilir. Ancak sonraki yüzyılda bulunmuş olan sayısız parça günümüzde çeşitli kiliselerde muhafaza edilmektedir.

Aziz öldüğünde yapılan, en eskisi 529 yılına tarihlenen, birçok yapı evresi bulunan Demre’deki (Antalya) Aziz Nicolas Kilisesi’nin orijinali depremde yıkılmış, yerine daha büyük, belki de bazilika tipinde bir kilise yapılmıştır. Bu yapı üç neflidir. Sonradan bir nef daha eklenmiştir. Kilise, azizin yaşamını anlatan, 11.-12. yüzyıllara tarihlenen fresklerle bezelidir.
808 ve 1034 yıllarında Araplar tarafından yapılan tahribat, 1043 yılında IX. Konstantin Monomakhos ve eşi Zoe devrinde onarılmıştır. 12. yüzyılda yapıya ilaveler yapılmış, kilise tekrar onarılmıştır. Mimarisindeki en büyük değişiklik Ruslar tarafından yaptırılan onarımda meydana gelmiştir. Orijinal yapıya uymadığı hemen göze çarpan kubbelerin 1885’teki onarımda eklendiği kilise duvarındaki Rusça yazıtta anlatılmaktadır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle Myra ve Noel Baba ören yerlerinde kazı ve restorasyon çalışmaları 2015 itibarıyla devam etmektedir.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- İsa’nın haçına takılı olan üç çivinin (eller için iki, bir arada çivilenmiş ayaklar için bir) Helena tarafından İmparator Konstantin’e verildiğine inanılır. Efsaneye göre bir tanesi imparatorun savaş miğferine takılır, diğerinden atı için gem yapılır, üçüncü çivinin ise Roma’da Santa Croce in Gerusalemme Kilisesi’nde muhafaza edildiğine inanılır. Kutsal Gem, Milano Kilisesi’ndedir ve yılda iki kez cemaate gösterilir. Miğfere takılmış olan çivinin ne olduğu bilinmemektedir. Bir inanışa göre Monza Kilisesi’nde muhafaza edilen Demir Taç’ın içindedir.
- Uzun süre Konstantinopolis’te muhafaza edilmiş olan Dikenli Taç, sonradan Fransa Kralı IX. Louis’ye verilmiş ve onun tarafından Paris’te yaptırılan Sainte Chapelle’e konmuştur. Başlangıçta düzinelerce dikenden oluşuyordu, ama bu dikenler yüzyıllar boyu çeşitli kilise, kutsal mekan ve seçkin insanlara dağıtıldığı için günümüze sadece kask şeklinde iç içe geçmiş dalları kalmıştır.

Aziz Nicolas, Sicilya, İtalya, Napoli, Bari, Freiburg, New York gibi yerlerin koruyucu azizi olarak kabul edilmektedir. Yortu günü 6 Aralık’tır.
Aziz Nicolas Kilisesi’nin içi, Demre, Antalya.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Dördüncü Haçlı Seferi’nden sonra Konstantinopolis’ten alınarak çeşitli yerlere dağılan kutsal emanetler arasında Meryem Ana’nın mantosu, İsa’nın sandaletleri, Vaftizci Yahya’nın giysisi, bazı dini belgeleri imzalamak için kullanılan İsa’nın kanını içeren bir küçük şişe, İncil’de anlatılan İsa ile Samiriyeli öyküsünün önünde gerçekleştiği kuyunun korkuluğu, ölümünden sonra İsa’nın bedeninin konduğu kaya, Süleyman’ın tahtı, Musa’nın asası, Herod’un öldürttüğü masum çocukların naaşları, İsa’nın Kudüs’e girerken bindiği eşeğin dışkısından bir parça, Bakire Odigitria’nın İncil yazarı Aziz Luka tarafından yapıldığına inanılan ikonası, insan eli tarafından yapılmadıkları için mucizevi sayılan ikonalar (acheropitas), üzerinde İsa’nın yüz hatları olan kumaş parçası (Mandilion) olduğuna inanılır. Eskiden Edessa’da (Urfa) muhafaza edilen Mandilion’un surlarda sergilendiği zaman şehri yenilmez kıldığına inanılırdı.
- Önceleri Antakya’da bulunduğuna inanılan Aziz Marco’nun na’şı sonradan Venedik’e götürülmüştür.
(Bu bölüm tamamen Umberto Eco’nun Düşman Yaratmak kitabından alınmıştır.)
Leave A Reply