Çin 44 Çin Adetleri, İnanışları, Simgeleri ve Çinli Karakteri 7

Lotus, Budizm’de ruhani saflığın ve yaz mevsiminin simgesidir (1). Güzelliği ve çamurda yetişmesinin karşıtlığı ona birçok Asya dininde kutsal sayılmayı getirmiştir. Aydınlanmayı, Budha’yı, Budist Yasa’yı temsil eder (2).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Wutaishan, Shuanglin Tapınağı bahçesi, 2017.

Mavi renk pek sevilmez. Mavi göz çirkin bulunur. Han olmayan azınlıklar mavi gözlü olur. Saça takılan mavi kurdele uğursuzluk getirir. Birçok gelenekte mavi yüzlü adam hayalet veya kötü bir kişidir (3).

Mor renk, hem cennet hem de imparatorla bağdaştırılır. Sarayın olduğu yer ‘Mor Bölge’dir. Tiyatroda mor yüzlü kahraman, kırmızı yüzlü olanlar gibi, sadık, sakin memurları canlandırırlar. Günümüzde ise mor renk, üzüntü ve kendine acıma duygularını ifade eder (4).

İlkbaharın simgesi yeşil renk iç huzurunu ifade eder. Edebiyat tanrısının giysisi yeşildir. 8. yüzyılda memurlar yeşil giysiler giyerlerdi. Ancak yeşil olumsuz bir simge de olabilir. Yeşil türbanlı adam, muhabbet tellalıdır, yeşil lambalar ailesi, hayat kadınlarıdır. Çinliler, birbirini tamamlayıcı iki renk olan kırmızıyla yeşilin bir arada olmasına önem verirler (5).

Kuzey Çin halkının sessiz ve aklı selim olduğu, Güney Çin’in Kanton halkının ise kavgacı, devrimci ve daha az güvenilir olduğu söylenir (6).

Ön taraf, Güney ve ateş elementiyle bağdaştırılır ve bir eril ilke, yang simgesidir. İmparatorluk saraylarının tümü ve feng shui’ye uygun inşa edilmiş her mezar Güneye bakar. Kullar, imparatora güney yönünden yaklaşırdı. Geleneksel olarak, kabul sırasında imparatorun yüzü de Güneye dönük olur. Güney, daha güçlü bölge, Kuzey, daha güçsüz bölgedir. Arka taraf, Kuzey ve su elementiyle bağdaştırılır ve bir dişil ilke, yin simgesidir. Sol/sağ çoğu zaman Doğu/Batı’ya karşılık gelirdi. Sol, prenslerin durduğu taraftı dolayısıyla daha önemli olan taraftı ve Doğu daha uğurlu yöndür. MÖ 3. yüzyıldan itibaren, kıdemli memurlar imparatorun solunda yer almışlardır (7). Evde salonda ev sahibi doğuda/solda, karısı batıda/sağda oturur. Sokakta erkek sağdan, kadın soldan yürür. Çin Müslümanlarına göre sol el temiz olmayan eldir. Çinliler sağ elleriyle tokalaşırlar (8). Eskiden Çin’de sağ yan onur konumu olarak kabul edilirdi. Saç biçiminde bile sol yanın kullanılması, barbar boylarına özgü bir şey sayılmaktaydı (9).

Bazen çelişikmiş gibi gözüken tercihler, ülkenin coğrafyasına ve/veya zamana bağlı olabilir, diye düşünüyorum.

Yararlanılan Kaynaklar

1. Cengiz Han ve Mirasçıları Büyük Moğol İmparatorluğu, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, 2006. Lake Eserler Hakkında, Klaus J. Brandt, sayfa 487.
2. Semboller Nasıl Okunur?, Clare Gibson, Yem Yayın, 2013. Sayfa 113.
3. Çin Simgeleri Sözlüğü, Wolfram Eberhard, Kabalcı Yayınevi 2000. Sayfa 211.
4. A.g.e., sayfa 221.
5. A.g.e., sayfa 330.
6. A.g.e., sayfa 192.
7. A.g.e., sayfa 242, 274.
8. A.g.e., sayfa 275.
9. Konfüçyüs Anlatıyor, Konfüçyüs, Akılçelen Kitaplar, 2017. Sayfa 94.