Doğu-Batı Hakkında Muhtelif 5

• “Batılı-Avrupalı” ile kastedilen Yunan-Cermen-Ari kültürüdür.
• Avrupalı olmayan iki eski ünlü Musa ve Hanibal’dir. İkisi de Sami idi.
• Yaşamını Avusturya ve İngiltere’de geçirmiş Viyanalı Yahudi Sigmund Freud’un bakışı, Avrupa-merkezci bir kültürel bakıştı. Dil ve kültür söz konusu olduğunda Freud çeşitli vesilelerle kendisini Alman ve aynı zamanda Yahudi olarak tanımlamıştır. Musa ve Tektanrıcılık adlı eserinde Yahudilerin Akdeniz uygarlığının kalıntıları olduğunu; yabancı Asyalı bir ırk olmadıklarını; büyük oranda Akdeniz halklarının kalıntılarından oluşmuş ve onların kültürünü miras almış bir ırk olduğunu yazar. Freud, ilkel ile uygar arasında fark olduğunu ileri sürer ama Avrupalı olmayan ilkeller ile Avrupa uygarlığı arasına aşılamaz bir duvar örmeyi zımnen reddetmiştir.

İsimsiz (Freud’un Koltuğu), Ania Soliman, 2015.
Kağıt üzerine kurşun kalem ve yakımlı süsleme.
14. İstanbul Bienali, Pera Müzesi.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu

• Freud’un en tartışmalı varisi Frantz Fanon’a göre, Avrupalı için, Avrupalı olmayan dünya yalnızca yerlileri barındırır, çarşaflı peçeli kadınlar, palmiyeler, develer vs. 1968 yılında basılan Yeryüzünün Lanetlileri (The Wretched of the Earth) adlı kitaba göz atarsak:
  *Avrupalı klinik psikiyatri uzmanları için yerli, sebepsiz yere öldüren vahşi bir katildir.
  *Profesör A. Porot’ya göre yerlinin yaşamı dürtüler tarafından yönetilir. Cezayirlinin korteksi yoktur, aşağı omurgalılar gibi ara beyin tarafından yönetilir. Korteks işlevleri, şayet varsa bile son derece zayıftır.

Yararlanılan Kaynaklar

Freud ve Avrupalı Olmayan, Edward W. Said, Alfa Basım Yayım, 2017.