Sivil Toplum Kuruluşlarına (STK) hantal bürokratik zorluklar yaratarak, müdahaleci politikalar uygulayarak, onları taciz ve takip ederek kısıtlamak; aynı yöntemleri bağımsız gazetecilere ve blog yazarlarına uygulamak; tüm bu bağımsız grupları kısıtlayacak yasalar çıkartmak diktatörlerin severek izledikleri yollardır.
Dünyada faşizm güçleniyor. Avrupa’daki yeni faşist canlanmanın başını ise Nazizm’in, faşizmin, Falanjizm’in vatanı Almanya İtalya ve İspanya çekiyor.
Almanya’da AfD ulusal düzeyde 2., doğu eyaletlerinde 1. parti. Hristiyan Demokratlar da hızla sağa kayıyor (aynı İngiltere’de Muhafazakar Parti’nin aşırı sağa kayışı gibi.).
İtalya’da İtalya Kardeşliği Partisi‘nin lideri Başbakan Giorgia Meloni dini gerekçelerle LGBT+ bireylerin özel yaşamlarına giderek daha fazla karışıyor.
1975 yılında General Francisco Franco‘nun ölümüyle sona eren kırk yıllık diktatörlüğün ardından aşırı sağ, Katolik Falanjist VOX partisi ile İspanyol siyasetine geri döndü. Kürtaj hakkına karşı çıkan parti, iklim değişikliğini inkar ediyor, göçmenleri reddediyor ve kadına yönelik şiddetle mücadeleye ihtiyaç olmadığını savunuyor, kadınları erkek şiddetinden koruyan yasayı kaldırmak istiyor. VOX ayrıca, beklendiği gibi, LGBT+ düşmanı.
Fransa’da Le Pen’in Ulusal Toparlanma Partisi, 2023 yılının ortalarında 1. konumda. Hollanda, Avusturya, Finlandiya, İsveç ve Yunanistan’da yeni faşist partiler güçlenmeye devam ediyorlar.
Kompozisyon No 2, Altan Gürman (1935-1976), 1967.
“Düzenin en büyük numarası buydu- diğerleri gibi olmak.” (1).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, İstanbul Modern, 2023.
2021 yılında Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taliban, 2022’de kız çocukları ve kadınların eğitim hakkını elinden almış, kadınlar yasağa karşı çok sayıda protesto düzenlemişti. 2023’te de yeni bir talimatla, ülke çapında kadınlar tarafından işletilen ve genellikle hanelerin tek gelir kaynağı olan binlerce güzellik salonunun kapatılmasını emretti.
İsrail‘de faşist partilerle koalisyon kuran Netanyahu‘nun aşırı sağcı koalisyon hükümetinin mahkemelerin yetkisini sınırlandıran yargı reformu düzenlemesi ile ülkeyi demokrasiden bir diktatörlüğe dönüşmesi bekleniyor.
Hindistan’da 26 siyasi parti bir araya gelerek, 2014’ten beri iktidarda olan BJP partisinin hükümranlığına son vermeye çalışıyor. Başbakan Narendra Modi’nin başında olduğu BJP partisi ile cumhuriyetlerinin itibarının sistematik saldırı altında olduğunu düşünüyorlar. Hindistan anayasasının temelleri olan laik, demokratik, ekonomik egemenlik, toplumsal adalet ilkelerinin sarsıldığı düşüncesi ile bir araya gelerek BJK iktidarına son vermek gayretindeler.
Kapitalizmin Neoliberal kriz yönetim modeli tükenince devlet önderliğinde yeniden sanayileşme, militarizm, ticari korumacılık gibi temalar şekillenirken kapitalizmin ırkçılık, milliyetçilik, militarizm, faşizm gibi karanlık eğilimlerinin önü açılıyor.
Küresel ekonomi yavaşlamaya başlayınca yoksulluk, işsizlik, sınıflar ve uluslar arasında rekabet hızlandı. İklim krizi su ve gıda sıkıntısı artmaya devam edince göçmen akını da hızlanacak.
Faşist partiler, merkez partilerin, seçkinlerin, uzmanların temel sorunlar karşısındaki beceriksizliklerini vurgularken basit ve anlaşılır öneriler sunarak güçlenmeye devam edecekler. Devletler kontrol ve baskı araçlarını yeni teknolojilerin de yardımıyla hızla güçlendiriyorlar (2).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Hüznün Fiziği, Georgi Gospodinov, Metis Yayınları, 2022. Sayfa 55.
(2) Faşizm Yeniden Yükseliyor, Ergin Yıldızoğlu, Cumhuriyet Gazetesi, 20.07.2023.
Leave A Reply