- Urartu sanat eserleri arasında mühürler önemli bir grubu oluşturur. Üzerlerinde hayvanlar, karışık varlıklar ve bitkisel motifler kullanılmıştır.
- Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın mühür kullanımı, ilk kez Urartu Krallığı döneminde olmuştur.
- Urartu Krallığı’nda mühürcülük geleneği Mezopotamya, Kuzey Suriye ve Anadolu’daki mühürcülük geleneği ile sıkı sıkıya bağlıdır.
- Urartu mühürleri, özel mülkiyeti yansıtmanın yanı sıra, nazarlık ve muska amacıyla da kullanılmıştır.
- Urartu mühürleri damga, silindir ve bu iki türün karışımı olan silindir-damga olmak üzere üç formdur. Bize ulaşanların büyük bölümü damga biçimlidir; tek yüzlü veya çok yüzlü olabilirler; kendi aralarında da tutamaksız, tutamaklı ve oturur durumda hayvan biçimli olmak üzere üç gruba ayrılırlar.
- Mühürlerin üzerinde çivi yazısı ve hiyeroglif işaretlerinin yanı sıra, çeşitli hayvanlar, av sahneleri, dinsel ve mitolojik içerikli sahneler sıklıkla betimlenmiştir.
- Urartu mühürleri; taş, altın, gümüş, tunç, demir, pişmiş toprak ve kemik gibi malzemelerden yapılmıştır. Altın ve gümüşten yapılan mühür sayısı oldukça azdır ve bu tür mühürler çoğunlukla zenginlere, soylulara ve yöneticilere aittir.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmekte olan açık renk mermerden yapılmış aslan biçimli damga mühür ile serpantinden yapılma boğa biçimli damga mühür.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2018.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmekte olan Toprakkale kazılarında bulunmuş taştan yapılma silindir mühür ile Patnos’ta bulunmuş fayans silindir mühür.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2018.
- Urartu kazılarında gümüş, tunç ve demirden yapılmış cımbız, iğne, sürmelik ve teşhis edilememiş bir başka nesneden oluşan makyaj aletleri takımları bulundu. Tek olarak bulunan makyaj aletinin setten kopmuş olduğu üzerindeki halkadan anlaşılmaktadır.
Leave A Reply