Japonya 60 Ukiyo-e Resimleri 2

Verandada İki Güzel, Ukiyo-e büyük ustalarından Suzuki Harunobu’nun eseri, 1765-1770.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, V & A Museum, 2017.

• Ukiyo-e, haz duymayı, tüketimi, anı yaşamayı kutsayan bir dünyayı yansıtan resimlerdi ve bunlar genelde baskı tekniği ile yapıldığından çok kopyası olurdu. Ağaç kalıplarla baskı tekniği, Budizm ile birlikte Çin’den gelmişti. Budist metinlerin, aşk şiirlerinin ve aşk hikayelerinin resimlenmesinde kullanılmıştı. Matbu kitaplar, pahalı el yazması ve resimli tomarların ikamesi olmaktaydı. Ukiyo-e’nin temelini atan Hishikawa Moronobu’nun (yak. 1625-1695) kitapları olmuştur. 1670’lerde tek yapraklı baskılara başlamış, bunlar halk tarafından çok tutulmuştu. Küçük boyutlular albümlerde saklanmak için yapılırken, büyükler asma tomarlara takılabiliyordu. Beyaz kağıt üzerine siyahla basılmakta ve renk üzerlerine elle sonradan eklenmekteydi (4).
• İlk ukiyo-e resimleri 17. yüzyılda siyah beyazdı. Renkli baskı için gerekli olan teknik 18. yüzyılın ikinci yarısında geliştirilince resimler pahalı kağıtlara basılmış, renkler zenginleşmiştir. Japon oyma baskısı desenle renk uyumunu gözetir (5). Parlak renkli oyma baskılar olan nikişi-e’lerin tekniği, karışımları dışarıda bırakan, temel tonları saf hallerinde sunar.
• Ukiyo- e tablolarında erotik hikayeler, güzel kadın resimleri, oyunlardan sahneler, Kabuki aktörlerinin portreleri ve Edo’nun Yoşivara bölgesinin (şehrin genelev mahallesi) tüm yaşantısı resimlendi. Bunların dekorasyon, anı, kaçırılan bir olayın yerine geçme gibi fonksiyonları oluyordu. Yoşivara’da bu dönemde 2000 kurtezan olduğu biliniyor. Kurtezanların adlarını, evlerini, becerilerini, davranış ve  özelliklerini liste halinde belirten resimli kitapların çok sattığı biliniyor. 1842’de cinsellik içeren kitaplar yasaklandı. Bu resimler bir moda dergisi gibi, moda olan kimono modellerini anlamakta da yardımcı olurdu.
• Ayrıca sahneye yeni konan bir oyunun da birkaç gün içinde baskısı çıkardı: Bir nevi reklam ve yeni sezonun bir anısı olarak.
• Baskı resimler ucuzdu, atılır veya paket kağıdı olarak kullanılırdı. Çok eser verilmiş bir dönemdir. Ahşap baskı tekniği ve geleneksel resim tekniği kullanılmıştır. Ama sipariş üzerine çalışan, bazen kağıt bazen ipek üzerine baskı yapan sanatçılar da vardı. Bu çeşit çalışma daha iyi para bırakırdı ve prestijliydi.

Yararlanılan Kaynaklar

(4) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming ve Hugh Honour, Alfa Basım Yayım, 2015. Sayfa 694.

(5) Ayın Öteki Yüzü, Claude-Lévi-Strauss, Everest Yayınları, 2018. Sayfa 118.