Süsen ve Güve, Suzuki Kiitsu, 1805.
Fotoğraf: Türk Japon Arkadaşlığı.
Batı düşüncesinin merkeze koyduğu; Hinduizm, Taoculuk ve Budizm’in yadsıdığı özne mefhumundan farklı olarak Japon düşüncesi, özneyi ortadan kaldırmaz ama her şeyin çıkış noktası da yapmaz. Japon dilinde kişi zamiri yoktur. Japon düşüncesi özneyi bir sonuç olarak görür; Japon birey kendini ait olduğu grup ya da gruplara göre tanımlar. Çin’dekinin tersine Japonya’da yaşlılar tüm otoritelerini yitirir, dolayısıyla ailenin ve toplumun merkezi sürekli yeni baştan belirlenir. Japon tavrı, teoriye güvenmemek, pratiğe öncelik vermek eğilimindedir. İmparatorluk erkinin tanrısal kökeniyle ilgili dogma, ırksal arılık inancı, Japon kültürünün diğer ulusların kültürleri açısından özgünlüğünün vurgulanması söz konusudur (1).
Doğu’ya doğru gidildikçe olumsuzluk üzerine odaklanma eğilim artar; çünkü Doğu’ya gittikçe toplulukçu zihniyet hakim olur. Bu zihniyete göre gelişim, olumsuzu saptamak ve bertaraf etmek demektir (2).
Saygı, sevgi, vefa, utanç, merhamet, sempati gibi başkalarına yönelik duygular, toplulukçu kültürlerde daha baskındır (3). Toplulukçu kültürlerde insanlar kendilerini hayata uydurur. Japonlar ve Çinliler gibi yazılı kültüre sahip toplumlar bunu sorumluluk alarak yapar (4). Nazar kavramı, Japon, Çin, Kore gibi birçok toplulukçu kültürde farklı formlarda karşımıza çıkmaktadır (5). Asya’nın toplulukçu kültürlerinde, üstü kapalı ifadeler, incelikli üslup ve imalar vardır. Japon kültüründeki alçakgönüllülük gibi (6). Doğu Asyalılar için sessizlik, iletişimin doğal bir parçasıdır (7).
Japonya’da diğerlerinin yaptığından farklı bir şey yapınca, çok tepki alacağınız kuşku götürmez. Japonya, uyumun önemsendiği bir kültüre sahiptir. Kültürün tek kutba yoğunlaşma eğilimi de çok fazladır (8).
Japonya’da gece hayatı ya da orada söylendiği gibi “su ticareti” yapanlar, yani bar, restoran işleten ya da seks ticareti yapanlar toplumda epey bir ayrımcılığa maruz kalırlar (9).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Hepimiz Yamyamız, Claude Lévi-Strauss, Metis Yayınları, 2014. Sayfa 38, 39.
(2) Türk’ün Aklı Nasıl Çalışır?, İdil Sevil, Hümanist Kitap Yayıncılık, 2020. Sayfa 65.
(3) A.g.e., sayfa 94.
(4) A.g.e., sayfa 55.
(5) A.g.e., sayfa 59.
(6) A.g.e., sayfa 70.
(7) A.g.e., sayfa 75.
(8) Mesleğim Yazarlık, Haruki Murakami, Doğan Kitap, 2019. Sayfa 70.
(9) A.g.e., sayfa 29.
Leave A Reply