1980 yılından itibaren Defterdarlık Binası olarak kullanılan yapı, Kars’taki Baltık mimari tarzında yapılmış dönem mimarisinin en önemli eseri olarak kabul edilir. Dış cephede kartuş süsleme uygulanmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra Valilik binası olarak kullanılmıştı (11).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- 1878’de imzalanan Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları sonucunda Çarlık Rusya’nın egemenliğine geçen Kars ve Ardahan 40 yıl (1878-1918) işgal altında kalmıştır.
- Ruslar, kale etrafındaki yığma taş ve kerpiçten yapılma binalardan oluşan Selçuklu-Osmanlı yerleşimi eski şehri bırakıp Taht Düzü denilen ovaya yeni bir garnizon kent kurmuştur. Kars şehir planını Rus mimarlar, Kars’a yerleştirilen Rus memurların ihtiyaçlarını temel alarak belirlemiştir (26, sf 231). Şehrin Taht Düzü denen bölgesi, Osmanlı’nın doğuya yapacağı seferlerde toplanma yeri olarak kullanılan kesimiydi (32, sayfa 10).
- Kars’ın eski evlerinde çamur harçla örülü duvarlar çam veya kavak ağacından hatıllarla desteklenmiş, üst örtüyü ise toprak damlar oluşturmuştur. Yapılarda yörede çok olan bazalt, andezit, tüf taşları sık kullanılmıştır.
- Ruslar, 1877’den başlayarak projesi Hollandalı mimarlara ait, büyük parklar, birbirini kesen ızgara planlı geniş caddeler, geniş ve düzgün taş kaldırımlar boyunca siyah bazalt taştan, bir-iki, çok nadiren üç katlı taş binalar yapmışlar, böylece Kars’ın mimari dokusunu Türkiye’deki diğer kentlerden farklı kılmışlardır. Ayrıca Kars, ülkenin ilk planlı şehri olmuştur. Kuzeyden güneye uzanan dört ana caddeyi, doğudan batıya uzanan dört cadde dik olarak keserek 16 blok oluşturur.
Binanın giriş kapısı üzerindeki kitabede yapım tarihi yazmaktadır: 1890. Cumhuriyetin ilanından sonra Ticaret Borsa binası olmuş, sonra özel mülkiyete geçmiştir. Günümüzde konuttur.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Ardahan, Ayastefanos Antlaşması, Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları, Baltık mimari tarzı, Berlin Antlaşması, Çarlık Rusya, Defterdarlık Binası, Doğu Anadolu, garnizon kent, Kars, Kars mimarisi, Kars Tarihi, Taht Düzü, Ticaret Borsa binası
Leave A Reply