Pişmiş toprak mühürlerden 1 numaralı olan yay formlu, 2 numaralısı dikdörtgen formlu, 3 numaralı olanı yuvarlak formlu damga mühürdür.
MÖ 6. bin yılın ilk yarısına tarihlenen Çatalhöyük’te (MÖ 7400 ve 6200) bulunan pişmiş kilden damga mühürler, Anadolu’daki boyama damga (pintadera) mühürlerin ilk örneklerini oluşturur. Çatalhöyük damga mühürlerinde kullanılan motifler duvar resimlerinde de kullanılmıştır. Motifler, ritmik ve simetriktir. Mühürlerde en sık kullanılan motifler sepet örgüsünü andıran, birbiri içine giren ve ortalarında bir nokta ile vurgulanan zigzag motiflerdir. Dört yapraklı yonca, çiçek veya el biçimli, karmaşık spiral veya menderes gibi desenlere sahip çok sayıda pişmiş kilden yapılmış damga mühürler, büyük olasılıkla insan bedenlerini ya da dokumaları bezemede kullanılmıştır. Damga mühürler üzerindeki geometrik desenlerin, süs eşyaları ile birlikte kullanıldığı düşünüldüğünde, Çatalhöyük insanının bedenlerini ne kadar renkli bir şekilde bezedikleri anlaşılmaktadır.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara, 2018.
Çatalhöyük’ten, pişmiş toprak, çiçek formlu damga mühür.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara, 2018.
Leave A Reply