- Bilginin bir biçimi olan tarih, şeyleri düzenlemenin bir yoludur.
- Tarihin kökleri, 19. yüzyıldaki Alman tarihçi Otto von Ranke’nin çalışmalarına, onun geçmişi incelemek için oluşturduğu yönteme dayanır.
*Ranke geçmişi sunarak yeniden yaratmayı amaçlar.
*Tarihçinin nesnel olması, dünya üzerindeki konumunu unutması gerektiğini vurgular.
*Tarihçinin ampirik bir yöntem izleyerek, olgular karşısında edilgin bir tutum benimseyip sadece kanıtları düzenlemesini gerekli görür. - Epistemoloji, felsefenin şeyleri nasıl bildiğimizle ilgilenen dalıdır. Epistemoloji, tarihsel olguları nasıl bildiğimiz iddiasında bulunabileceğimizi araştırır. Her tarihçiyi temel önemde bir dizi sorunla karşı karşıya bırakır.
*Tarihçinin anlattıkları geçmişin tamamını kapsayamaz. Geçmişin çok geniş kapsamlı, eksiksiz bir anlatısı imkansızdır. Bilgilerin çoğu kaydedilmemiştir.
*Geçmişe dair anlatılanların doğruluğunu geçmişe giderek değerlendirmemiz mümkün değildir. Bir tarihçinin anlattıklarının doğruluğunu, başka bir tarihçinin anlattıklarına göre değerlendiririz, arşiv kaynaklarına başvururuz. Fakat bunların hiçbiri anlatılanın gerçeğe uygunluğunu kontrol etmekle aynı şey değildir, çünkü geçmiş ebediyen geçmiştir.
*Tarih bugünden düne bakılarak kurulur. Geçmişe ilişkin bilgi kıyaslamayla doğrulanamaz. Geçmiş ile tarih arasında bir fark vardır. Tarih, geçmişin gerçekte olduğu gibi yeniden yaratılması değildir. Tarih, geçmiştekilere ilişkin olarak anlattığımız hikayelerin ismidir. Doğrudan geçmişi bilme biçimimiz değildir.
- Mesele, tarihçilerin amaçları ve ilgi alanlarının, kim olduklarına bağlı olarak değişmesidir. İlgi alanları farklı olduğu için farklı şeylere, farklı biçimlerde bakarlar. Önemli olan tarihçinin genleri değil, ilgisini yoğunlaştırmayı seçtiği alan, bu alandaki çalışmalarını nasıl yürüteceğine ilişkin tercihi ve bu tercihleri dayandırdığı noktalardır. Kadınların tarihi ve siyahların tarihi 20. yüzyılın büyük bölümünde ihmal edilmiştir.
- Tarih yazımı, bir tarih metodolojisi ya da felsefesinin ürünüdür.
- Geçmişe ilişkin anlatılar, tarihçinin metodolojisiyle biçimlendirilir; bu metodoloji de tarihçinin dünya görüşüne bağlıdır.
- Her tarihçi, bazı kilit kavramları temel alır. Yaklaşımlardaki farklılıklarla birlikte bu fikirler ve kavramlar da değişir:Marksist bir tarihçi açısından temel, üstyapı ya da sınıf gibi kavramlar, sosyal adaleti sağlama amacı odak noktasında yer alır.
Muhafazakar bir tarihçi, insan doğasının kaçınılmaz olarak kusurlu yaratıldığını, geleneklerden öğrenebileceğimizi dikkate alır.
Michel Foucault’dan (1924-1984) etkilenen bir tarihçi beden, soykütüğü ve kopuş’la ilgili düşüncelerle meşgul olacaktır.
Liberal tarihçi en büyük erdem olduğuna inandığı hoşgörüye sarılacak, hoşgörüsüzlüğü küçümseyecek;
Annales Okulu’dan olan tarihçi coğrafya ve ekonomi gibi meseleleri merkeze alacaktır.
Bunlar, yorumlama ile açıklamada farklılıklara neden olan yaklaşım farklılıklarıdır.
- Başka başka akademisyenlerin farklı sorular sorması, başka yöntemler uygulaması ve aynı kaynaklardan başka sonuçlara ulaşması garip bir şey değildir.
- Tarih her zaman, belli bir davayı ya da dünya görüşünü destekleyen bir tarihtir.
- Postmodernistler, bu nedenle saf, tarafsız, nesnel bir tarihin imkansız olduğunu savunur. Postmodernizm tarihin, geçmişin nesnel olarak yeniden kurulması değil, genel kurallar çerçevesinde yazılmış geçmişi temsil iddiasındaki metinlerden oluştuğunu savunur. Postmodernizm, tarihin üretildiği süreçleri ve tarihsel çalışmalarla ilgili iddiaları incelemeye yönelik sorular sorar.
- Tarihçinin ne düzeyde ayrıntıya ineceğine ilişkin seçimi, okuyucu kitlesine ilişkin varsayımına dayanır.
- Geleneksel olarak tarih, gerçekçi roman yazarlarının benimsemiş olduğu gibi, üçüncü şahıs kipinde yazılır. Üçüncü şahıs kipi, gerçekçi tarzın kilit özelliğidir. Dürüstlüğü taklit etme de denebilir. Bu üslubu kullanmayanlara tarihçi gözüyle bakılmaz.
- Tarihsel metinlerin kaynaklara dayandırılması gerekir. Kanıtların güvenilebilir ya da sınanabilir olması gerekir. Bir tarihçi kanıt gösterdiğinde, başka bir tarihçinin bu kanıtı bulabilmesi, inceleyebilmesi gerekir. Sınanabilme, tarih türünün kilit önemdeki kuralıdır.
Yararlanılan Kaynaklar
- Postmodernizm ve Holocaust’un İnkar Edilmesi, Robert Eaglestone, Everest Yayınları, 2002.
- Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ulus Devlet İnşaası Konferansı, Prof. Dr. Zafer Toprak, 19.01.2015.
akademisyen, Annales Okulu’dan olan tarihçi, coğrafya, ekonomi, Epistemoloji, Everest Yayınları, Felsefe, kopuş, Liberal tarihçi, Marksist tarihçi, Michel Foucault, Muhafazakar tarihçi, okuyucu kitlesi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ulus Devlet İnşaası Konferansı, Otto von Ranke, Postmodernizm ve Holocaust’un İnkar Edilmesi, Prof. Dr. Zafer Toprak, Robert Eaglestone, soykütüğü, soykütüğü ve kopuş, Tarih, tarih metodolojisi, tarih türü, Tarih yazımı, tarihsel olgu, üçüncü şahıs kipi
Leave A Reply