Yemek Kültürü 19 Antik Yunan’da Yemek Nasıl Yeniyor?

Şölen Sahnesi, British Museum.
Asur Kralı Asurbanipal (MÖ 668-627), bir elinde lotus, diğerinde bir tas ile divana uzanmış. Karşısında ayaklarının altında bir puf olan, yüksek bir koltukta oturan karısı. Onun da bir elinde bir çiçek demeti, diğerinde dudaklarına götürdüğü şarap kadehi var. Sahne, güzel bir bahçede kurulu. Müzik devam ederken hizmetkarlar onları yelpazelerle serinletiyor ve tepsilerde ikramları sunuyorlar.
Fotoğraf: scielo.br

MÖ 390’a tarihlenen Attika Kırmızı Figürlü seramik şarap çanağı üzerinde betimlenmiş bir symposium sahnesi. Ana yemek bitmiş, ikinci sofra kurulmuş. Tanrılar meyve ve tatlılarla birlikte şarap içiyorlar. Eser J. Paul Getty Müzesi’nde sergileniyor.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Ankara, 2018.

• Antik Yunan’da öğün sayısı üçtü. Günün ana yemeği akşam yemeği idi. Sulu besinler, yumurta ve salyangoz hariç, yemek elle yenirdi. Büyük çatal ve bıçaklar yalnızca et servisinde kullanılır, sulu yemekler büyük kaşıkla, yumurta ve salyangoz sivri saplı, küçük kaşıklarla yenirdi.
• MÖ 7. yüzyılda Yunanlılar oturmak yerine, kline denen döşeklere uzanarak yemek yemeğe başladılar. Uzanarak yemek yeme alışkanlığının Perslerden kaynaklandığı ve Anadolu üzerinden Yunanlılara geçtiği düşünülüyor. Yunan toplumunda uzanarak yemek erkeklere özgü bir ayrıcalıktı. Yunan kadını oturarak ve evin erkeğinden önce yer, erkek yerken ona hizmet ederdi.
• Antik Yunan’da şölen de bir erkekler toplantısıdır. Şölende kadın olarak sadece müzisyenler, akrobat kadınlar ile hetaira’lar (iyi eğitimli, kültürlü, üst sınıf fahişeler) bulunabilirdi. MÖ 5. yüzyıldan itibaren varsıl Yunan evinde şölenler için ayrı bir mekan yapıldı. Her birine iki kişinin uzanabileceği üç kline bulundurulduğu için şölen mekanına triklinion adı verilmişti. Şölenlerde menü zengin olur, bazen misafirlere yemek listesi verilirdi. Konuklar klinelere yerleşmeden önce evin köleleri el ve ayaklarının yıkanmasına yardımcı olur, şölen boyunca da hizmet ederlerdi. Yemek aralarında masaları temizlemek, konuklara temizlenmeleri için ılık su, havlu ve parfüm vermek, başlarına takmaları için çelenkler getirmek de kölelerin vazifesiydi. Andron (selamlık), evin en gösterişli bölümüydü.
• MÖ 5. yüzyılın sonlarına doğru gümüş kapların kullanımı Antik Yunan’da yaygınlaşmıştı.

Yararlanılan Kaynak

Antik Dönemde Beslenme, İnci Delemen, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, 2003.