HÜKÜMDAR veya PRENS 1
MACHİAVELLİ
- Niccolo Machiavelli (1469 Floransa- 1527 Floransa), işgal edilen ülkelerin dili, gelenekleri, örgütlenme biçimleri farklı olduğu zaman buralarda tutunabilmek için büyük bir şansa veya yönetim hünerine sahip olmak gerektiğini belirtir. İşgal edilen ülkenin kilit bölgelerine göçmen veya asker yerleştirmek yerine işgal edenlerin gidip o bölgeye yerleşmesinin en etkin yol olduğunu söyler. Bu güvenilir ve sürekli egemenlik sağlayan yolun Türkler tarafından uygulandığını yazar. Türkler, işgal sonrası Yunanistan’a yerleşmeselerdi, bütün önlemlere rağmen, orada tutunamazlardı, der. (sf. 20)
- Türk padişahı ile Fransa kralının yönetim biçimlerini karşılaştırır: Türkler tek bir padişah tarafından yönetilir. Diğerleri kapıkullarıdır. Padişah ülkesini sancaklara ayırmış ve oralara valiler tayin etmiştir. Padişah valileri istediği zaman istediği biçimde değiştirebilir. Fransa kralı ise kalabalık bir soylular sınıfı ile kuşatılmıştır. Bu soyluların kendilerine bağlı uyrukları ve ayrıcalıklı durumları vardır. Kral onların bu ayrıcalıklarını, kendini tehlikeye atmadan, ellerinden alamaz.
Bu iki çeşit yönetim biçimi incelendiğinde, Türk hükümdarlığının ele geçirilmesinin çok güç, fakat bir kez ele geçirilirse elde tutmanın çok kolay olduğu görülür. Buna karşılık, Fransa Krallığı’nı ele geçirmek kolay, fakat onu elde tutmak zordur, diye yazar.
Türk hükümdarlığını ele geçirmedeki güçlük şuradan doğar: Düşmanı çağıracak beyler olmadığı gibi, halkın ayaklanması da umut edilemez. Herkes padişahın kulu olduğu için onları baştan çıkarmak güçtür. Baştan çıkarılsalar bile halk onlarla birlikte hareket etmez. Osmanlı Devleti’ne saldıracak olanın onu birlik içinde bulacağını hesaplaması gerekir. (sf. 28)
- Günümüzün en iyi örgütlenmiş yönetimi Fransa Krallığı’dır. Orada özgürlüğü ve kralın güvenliğini sağlayan sayısız kurumlar vardır. bunların en önemlisi yargıçlar kurulu ve onun otoritesidir. (sf. 90)
- Günümüzde hükümdarlar özellikle halkları memnun etmek zorundadırlar. Bu konuda yalnızca Türk padişahını ve Sudan sultanını istisna etmemiz gerekir. (sf. 96)
Kağıt Oynayan Odalık, Giuseppe Monticelli (1841-1879).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Museo e Real Bosco di Capodimonte, Napoli, İtalya, 2019.
- İspanya Kralı Aragonlu Fernando, küçük bir kralken Hıristiyan dünyasının en önemli kralı oldu. Eylemlerini incelersek, tümünün çok büyük, hatta bazen olağanüstü olduğunu görürüz. Saltanatının başlangıç dönemlerinde Granada’ya saldırdı. Bu girişimi büyüklüğünün temelini oluşturdu. (sf. 103)
Dini bahane ederek Mağripliler’e karşı amansız bir saldırıya geçti. Onları soyarak ülkeden sürdü. Örneği az bulunur zulüm yaptı. (104)
- Atılgan olmak, ihtiyatlı olmaktan daha iyidir düşüncesindeyim. Çünkü talih dişidir. Ona hakim olmak için sert davranmak gerekir. (118)
Leave A Reply