- 753 yılında Ravenna Lombardların eline geçince Roma’daki Papa Stefano savunmasız kalmış, Bizans İmparatoru V. Konstantin’den yardım istemişti. İmparator ordu göndermek yerine Papa’yı kendi adına arabuluculuk yapmakla görevlendirip, Lombardlar ile anlaşma zemini aramayı tercih etmişti. (Bu, Bizans Osmanlı karşısında zora düştüğünde Papa’nın yardım etmediği gerçeğinden önce yaşanan bir durum.)
- Küçük toprak sahibi köylülerin aleyhine olacak şekilde toprak ağalarının aç gözlülüğü ve artan bağımsızlıkları Bizans toplumunun yapısını sarstı. Doğudaki Selçuk Türkleri de 11. yüzyıldan itibaren büyük bir tehlike oluşturmaya başlamıştı. Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos, orduları Türklere yenilince, Batılı Hıristiyanlardan yardım alabilmek için 1081’de Papa’ya başvurdu. Oysa Komnenos, Batılı Hıristiyanlarla yollarını yirmi yıldan uzun bir süre önce ayırmıştı. Papa, İmparator’un yardım çağrısına karşılık vererek Doğu Kilisesi’ni tekrar ele geçirmek ve Doğu’yu fethetmek üzere Haçlı Seferleri’ni başlattı.
- Din üzerinden yürütülen siyasi egemenlik mücadelesi olan, Haçlı Seferleri adıyla anılan, papaların fetvasıyla düzenlenen savaşlar için 1095-1270 yılları arasında sekiz sefere çıkıldı. Bu seferler için tarihteki ilk Avrupa ittifakı da denebilir.
- İlk seferde, Alman Haçlılar güzergahları üzerindeki paganları ve 12.000 Yahudi’yi katletti; Doğu Roma tebaası ile çatıştı; Bizans köylerini yaktı. Haçlılar, Bizans imparatorunun yardımıyla Konstantinopolis üzerinden Anadolu’ya geçtiler, İznik’i Selçuklulardan alıp yeniden Bizans’a bağlanmasını sağladılar. Bu Haçlıların Bizans’a verip tuttukları ilk ve tek söz oldu.

Konstantinopolis’in Haçlılar Tarafından Talanı, Eugene Delacroix (1798-1863), 1840. Louvre Müzesi, Paris.
Fotoğraf:www.friendsofart.net
- Dördüncü Haçlı Seferi donanması 1202’de Venedik’ten yola çıktı, bir hafta sonra Dalmaçya’nın başkenti Zara’yı işgal edip yağmaladılar. Bunun üzerine Papa III. Innocentius sefere çıkanların tümünü aforoz etti. Papa tarafından aforoz edilmek, ölümden sonra cehennemde sonsuza kadar yanmak mahkumiyetiydi.
- Haçlı Seferleri ile Venedik – En Huzurlu Cumhuriyet (Serenissima), Batı ile Doğu arasında ayrıcalıklı aracı olarak Konstantinopolis’in yerini almıştır. Bundan böyle Batı’nın tükettiği baharat, ipek ve pamuğun büyük bölümü Venedik üzerinden Batı’ya varmıştır. Venedik bu ürünleri, Flandre kumaşları ve Nürnberg madenlerinden çıkartılan gümüşle takas eder.
- Bizanslılar için Dördüncü Haçlı Seferi (1200-1204) tam bir yıkım oldu. Haçlı ordusunun Konstantinopolis’e saldırısı Papa’nın ikinci topyekun aforozuna yol açtı, ama caydırıcılığı olmadı. Haçlı ordusu, Mısır’a giderken uğradığı Konstantinopolis’te on ay oyalandı. Bizans’ın zayıf olduğunu anladı. Haçlıların Ege ve Akdeniz’den geçiş için Venediklilere geçiş ücreti ödemeleri gerekiyordu, ama paraları yoktu. Bunun üzerine Venedik Cumhuriyeti’nin Doçu Enrico Dandolo Haçlılara, Bizans’taki imparatoru kendi hesabına devirmelerini teklif etti. Dandolo için Kudüs’e gitmek ya da Venedik’e olan nakliye borçlarını tahsil etmek değil, Bizans’ı ortadan kaldırmak önemliydi. 1204’te birleşik Haçlı ordusu, önce Galata’ya yerleşti. Buradan karşıya geçerek şehri işgal etti. Bahçekapı Sinagogu’nu yakan Haçlılar, Aya Sofya’ya kadar bütün bölgenin yanmasına neden oldular. Musevi mahallelerini yıkarak halkını katlettiler.
- Latinler, Haliç surlarında iki kuleyi zapt edip, bir sur kapısını açarak şehre girdiler. Sefere katılan komutanlardan biri olan Dandolo’nun kör (bazı kaynaklarda başından yaralanma sonucu tamamen kör) ve bazı kaynaklara göre 70, bazı kaynaklara göre 90 yaşında olduğu, hatta 1205’te Konstantinopolis’te öldüğü ve mezarının Aya Sofya’da olduğu söyleniyorsa da Müze’nin kendi yayınlarında bu yadsınmaktadır. Bu Haçlı Seferi, Venediklilere ve Cenevizlilere Karadeniz’de acenteler kurma yolunu açmıştı. Konstantinopolis bu işgalde büyük bir soyguna ve yıkıma da uğradı. Bu işgal ile Konstantinopolis yenilmezlik sıfatından vazgeçmek zorunda kaldı, hazinesi dağıldı, yangınlardan zarar gördü ve Latin yönetimi süresince yatırımları ihmal edildi. Çok sayıda yazma barındıran Konstantinopolis Kütüphanesi yağmalandı, eserler kayboldu. Kutsal Havariler Kilisesi’ndeki imparator ve imparatoriçe mezarları da açılarak yağmalandı. Büyük Saray yerle bir edildi. Konstantinopolis’te Latin İmparatorluğu adı verilen yönetimin başına Fransız soylular geçti.
aforoz, Aleksios Komnenos, Bahçekapı Sinagogu, Bizans, Bizans İmparatorluğu, Bizans İmparatoru, Dördüncü Haçlı Seferi, Dördüncü Haçlı Seferi ve Konstantinopolis'te Latin Krallığı, En Huzurlu Cumhuriyet, Eugéne Delacroix, Haçlı Seferleri, Konstantinopolis Kütüphanesi, Konstantinopolis’in Haçlılar Tarafından Talanı, Kutsal Havariler Kilisesi, Latin İmparatorluğu, Louvre Müzesi, Papa III. Innocentius, Papa Stefano, Paris, Selçuk Türkleri, Serenissima, V. Konstantin, Venedik Cumhuriyeti’nin Doçu Enrico Dandolo
Leave A Reply