Katar‘da Dünya Kupası sırasında ölen göçmen işçi sayısı haberine göre 6500 idi ve insan hakları örgütleri Katar’ın ev sahipliğine Arap ya da Müslüman oldukları için değil stadyum inşaatlarında düpedüz esir çalıştırıldığı için karşı çıkıyordu (1).

Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Narsisizmin Sesi: Ben Kimse. Sen de mi Kimsesin? Sergisinden, Meşher, 2022.
Kölelik ve köle ticareti 1926’da Milletler Cemiyeti’nin Esaretin Meni Sözleşmesi ile tüm dünyada yasaklanmış ve bu düzenleme 1956’da Birleşmiş Milletler tarafından ek sözleşmeyle güvence altına alınmıştı.
Birleşmiş Milletler‘e bağlı Uluslararası Çalışma Örgütü’nün son raporuna göre dünyada 49 milyon 570 bin kişi modern köle durumunda. Bunlar zorla çalıştırılanlar, zorla evlendirilenler, ticari cinsel sömürü için kullanılanlar ve devletler tarafından zorla çalıştırılan kişilerden oluşuyor.
Modern köleliğin nüfusa oranla en yüksek olduğu yer Arap ülkeleri.
Modern kölelerin yaklaşık % 40’ı yüksek ve üst-orta gelirli ülkelerde bulunuyormuş.
Zorla çalıştırılmaktan kasıt, özgür iradesi dışında çalıştırılanlar, sürekli borçlandırılarak çalıştırılanlar, kimlikleri veya pasaportlarının yetkililere ihbar etme tehdidiyle işverenlerin veya aracılarının elinde tutulması. İnsanlar ya kendi borçlarına karşı teminat olarak, ya da miras olarak devraldıkları borç yüzünden köle olarak çalıştırılıyorlar.
Zorla çalıştırılan çağdaş kölelerin %64’ü yüksek ve üst orta gelirli ülkelerde yaşıyormuş. Zorla çalıştırılanlar arasında en dezavantajlı grubu, tahmin edilebileceği gibi, göçmenler oluşturuyormuş.
Eski kölelikte mülkiyet esas alınırken, modern kölelikte bundan kaçınılıyor. Geçmişte köle sıkıntısı yaşanırken, bu dönemde potansiyel köle fazlası var. Modern kölelik tekstil, tarım, madencilik, inşaat ve halı dokumacılığı gibi sektörlerde yoğunlaşıyor. Hizmet sektöründe de azımsanmayacak sayıda modern köle çalıştırılıyor.
Modern köleliğin bir başka formu ise sözleşmeli kölelik. İstihdam garantisi sunulan sözleşmeye attıkları imzadan sonra topraklarından çok uzaklara götürülen modern köleler ücretlerinin büyük bölümüne el konularak zorla çalıştırılıyor. Sözleşmeli kölelik dünyada en çok madencilik, ağaç kesme, kahve ve kakao ekimi, balıkçılık gibi sektörlerde kendini gösteriyor.
Devlet köleliği ise hükümetlerin vatandaşlarını zorla çalıştırması anlamına geliyor. Sincan, Myanmar, Özbekistan ve Kuzey Kore bu uygulamada adı geçen ülkeler. Dünyanın hemen her bölgesinde görülen insan ticareti ise, genelde cinsel sömürü için yapılan ve mağdurlarının %70’ini kadınların oluşturduğu bir iş kolu.
AİHM, “yasal mülkiyet hakkı kullanılmadığı için kölelik olmadığı” kararı veriyor (2).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Güzel Oyun Çirkin Dünyaya Karşı, Ece Temelkuran, Oksijen, 25 Kasım-1 Aralık 2022.
(2) Kölelik Bitmedi Şekil Değiştirdi, Oksijen. 25 Kasım-1 Aralık 2022.
Leave A Reply