- Boşluğu tanımlama sanatı olan heykelde, Gotik döneme kadar hareket yoktur, heykel Gotik dönemin sonuna doğru hareket kazanmaya başlar.
- Mikelanj, heykeli başlı başına bir sorun olarak ele aldı: Heykellerinde bazı yerleri cilaladı, bazı yerleri işlenmemiş bıraktı. Bazı sanat tarihçileri Mikelanj’ı ilk Modern heykeltraş olarak anar.
- Mikelanj’dan sonra Rodin konuyu değil, taşın içindeki insanı vurgulamayı hedefledi.
- 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar, heykel oyma ve modelleme yapılarak yaratılıyordu ama Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Pablo Picasso inşa edilen heykeller yaratmaya başladı. Bu heykeller ayrı parçaların bir araya getirilmesinden oluşuyordu. Bunu çok çeşitli formların heykel olarak nitelendirilmesi takip etti.
- Natüralist sanat el becerisine, Modern sanat kavramlara bağlıdır.
- Heykel sanatının sanat tarihi içinde karşılaşmış olduğu 5 temel sorunu;
*Yeni bir form dilinin Mikelanj’dan sonra tıkanmış olması,
*Geleneksel altlık, kaide sorunu ile hesaplaşma,
*Yeni bir boşluk kavramı üzerine düşünme,
*Malzeme kullanımına bağlı olarak dokusal etkiler, teknolojinin gelişmesi ile gündeme gelen endüstriyel malzeme kullanımı,
*Heykelin içinde bulunduğu mekanla ilişkisi olarak sıralanabilir.
Ukrayna’ya gittiğimde Chernivtsi’yi gezerken sokaklarda pek çok heykel görmüş ve beğenmiştim, paylaşıyorum.
- 20. yüzyıl heykelinin dinamikleri iki büyük damardan beslenir:
*Konstrüktif Yaklaşım
*Organik Yaklaşım. - Konstrüktif yaklaşımı benimseyen Vladimir Tatlin, heykelin etrafındaki boşluğu tanımlama; eserini köşeye, tavana asarak heykelin içinde bulunduğu mekanla ilişkisi üzerine düşünüyor. Diğer bir konstrüktif yaklaşımı benimseyen sanatçı Naum Gabo da Tatlin gibi heykelin etrafındaki boşluğun da heykele ait olduğunu düşünüyor.
- Alberto Giacometti de konstrüktif yaklaşımı benimseyen sanatçılardan.
- Hans Arp ve Rodin’in öğrencisi Constantin Brancusi (Brankuş) için nesnenin tözü önemlidir. Brancusi, el düşünür ama malzemenin düşüncesini izler, der. Sanatçının malzemeye esir olduğuna, malzemeyi çok iyi tanımak gerektiğine inanır. Brancusi, kaideyi ayrıca tasarlar. Kaideyi de heykele dönüştürerek yok eder.
- Organik yaklaşımı benimseyen Hans Arp’ta köşe yoktur, heykelleri hep yuvarlak hatlıdır.
- Organik yaklaşımı benimseyen diğer bir sanatçı da Henry Moore’dur. Yuvarlak hatlı heykellerindeki boşluklar, delikler ile materyalin içine nüfuz etmeyi amaçlar, yeni bir boşluk kavrayışı getirir.
Chernivtsi’de beğendiğim 2008 yılında yapılmış bir başka heykel.
- Marcel Duchamp’ın 1917 yılında sergilemek istediği Çeşme adlı eser ile seri üretim ürünlerini heykel olarak sergileme fikri devrimci bir gelişmedir.
- Antoni Gaudi ile heykel gibi binalar yapma gündeme gelmiştir..
- İçine girilebilir (Pénétrables) üç boyutlu eserler tasarlanmıştır.
- Yeni Gerçekçilik akımının önde gelen sanatçılarından César Baldaccini heykellerinde sıkıştırma ve genişletme tekniklerini kullanmıştır.
- Jean Tinguely, kendi kendini yok eden heykeller yapmıştır.
- 1930’lu yılların başında Picasso, nesneleri birbirine dönüştürmeye başladı. Bisiklet selesinin ve gidonunun biçimini hiç değiştirmeden bir boğa başı yaratması bu örneklerden biri..
- 1930’lu yıllarda Kinetik Sanat ile heykeller hareket kazanıyor. Duvar mobilleri, ses mobilleri üretiliyor.
- Kinetik Sanat’ta mekanik, elektronik, dönüşümlü ve titreşimli hareketlerden yararlanılır; hava, su, su buharı gibi doğal güçler de kullanılır.
- Alexander Calder, Nicolas Schöffer, Jean Tinguely mobil heykel ile heykele hareketi ekliyor, üflemeyle, rüzgarla hareket etmeye açık mekanizmalar kuruyor.
- Claes Oldenburg, 1957 yılında yumuşak heykel fikrini geliştirdi..
- Minimal Sanat anlayışı kapsamına giren heykellerde, sadece en basit ve en yalın biçimlere ya tek başlarına ya da birbirlerinin peşisıra yer verildiği görülür.
- Seri üretilmiş heykeller yapılmaya başlandı.
- Donald Judd, 1960’ların ortasında heykel terimini reddederek eserlerini obje olarak adlandırdı.
- Carl Andre yer heykelini geliştirdi.
- Sol LeWitt de heykel yerine eserlerine strüktür adını verdi.
- İnsanların solit nesnelere duyduğu saygı, sayısız modern yapıtlar ve Neo Klasik anıtlardan Piramitler’e kadar uzanır. Minimalizm, en yalın örnekleriyle açıklık ve sadelikten duyulan zevki açığa vurmaktadır.
Bu gökyüzüne tırmanan merdiven de yine Ukrayna’dan, bu defa Lviv’den.
Alberto Giacometti, Alexander Calder, Antoni Gaudi, Çağdaş Sanat, Çağdaş Sanata Varış, Carl André, César Baldaccini, Chernivtsi, Claes Oldenburg, Constantin Brancusi, Donald Judd, Hans Arp, Henry Moore, Heykel, Heykelin Dönüşümü, Jean Tinguely, Kinetik Sanat, Konstrüktif Yaklaşım, Lviv, Marcel Duchamp, Mikelanj, mobil heykel, Modern sanat, Natüralist sanat, Naum Gabo, Nicolas Schöffer, Organik Yaklaşım, Pablo Picasso, Pénétrables, Picasso, RODIN, sanat, Sol LeWitt, strüktür, Ukrayna, Vladimir Tatlin, yer heykeli, yumuşak heykel
Leave A Reply