Yapımı Kuzey Wei Hanedanı döneminde başlayan ve 400 yılı aşkın sürede tamamlanan Longmen Taş Mağaraları, Henan Eyaleti’nin Luoyang kenti yakınlarındadır.
Burası, Gansu Eyaletindeki Mogao Mağaraları ve Shanxi Eyaletindeki Datong kenti yakınlarındaki Yungang Taş Mağaraları ile birlikte “Çin’in heykel sanatının üç hazinesi” olarak adlandırılır. Longmen Mağaraları, güneyden kuzeye yaklaşık bir kilometre boyunca uzanır. Burada 1300’den fazla mağara, Buda heykellerinin konulduğu 2345 hücre, 3600 tablet, 50’den fazla pagoda ve 97.000 Buda heykeli vardır. 24 yılda oyulan Binyangzhong Mağarası, Kuzey Wei Hanedanı döneminin eseridir. Burada, Sakyamuni heykelinden başka 11 büyük Buda heykeli ile rahipleri ders dinlerken gösteren oyma eserler bulunur. Sakyamuni heykeli, Kuzey Wei Hanedanı orta döneminin taş heykel sanatının temsili eseri olarak kabul edilir.
Guyang Mağarası, Longmen Taş Mağaraları arasında ilk oyulan ve en zengin içerikli olan mağaradır. Guyang Mağarası’nda birçok Buda heykelinin yer aldığı hücreler vardır. Heykelleri yapanların adları, heykellerin yapıldığı tarih ve bazı özel bilgiler, Kuzey Wei‘nin el yazısıyla not düşülmüştür. Çin’in el yazısı tarihinde kilometre taşı olarak adlandırılan 20 Longmen eseri, Kuzey Wei Hanedanı döneminin taş tabletlerini temsil eder (1).
Çinliler bir örnek kalınlıkta çıkıntı yapan bir kalemle yazmaya başlamıştır, ancak 4. yüzyılda sadece sözlü iletişim aracı değil, aynı zamanda metni kaydetmenin yanı sıra karakterlerin yumuşaklığı veya sertliği ve birbiriyle ilişkilerine yorum da katan görsel bir ifade biçimi olarak esnek fırça ile yazılan bir kaligrafi geliştirmişlerdi. Bazı imparatorlar kaligrafide ustalaşmışlardı ve kendi elleriyle yazdıkları beyanlar çoğu zaman taş stellere kopya edilir, nasıl yazıldıkları korunurdu. Bu stellerden 837 yılında yapılmış 114 adetlik bir dizi Xian/Şian Tarih Müzesi’ndedir (2).
Longmen Taş Mağaraları’nda din, güzel sanatlar, el yazısı, müzik, giysi, süs eşyası, tıp, ilaç, inşaat ve ulaşımı konu alan birçok kitap ve eşya korunmuştur. Bu nedenle bu topluluk büyük çaplı bir taş heykel sanat müzesi niteliğindedir. Buradaki eserler, Kuzey Wei Hanedanı’nın son döneminden, Tang Hanedanı dönemine kadar olan süre içinde en büyük çaplı heykel sanatı örnekleridir. Budizmi konu alan bu eserlerin, Çin’in taş heykel sanatının en yüksek seviyesini temsil ettiği kabul edildiği için Longmen Taş Mağaraları, 2000 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesine alınmıştır.
Tang Hanedanı döneminden sonra buranın adı “Ejderha Kapısı” anlamına gelen Longmen olarak değiştirilmiştir (3).
Longmen Taş Mağaraları (Ejderha Kapısı), Henan Eyaleti, Luoyang kenti.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, 2017.
Kültlerin heykeltıraşları ve ressamları, dini etkiyi sağlayabilmek için genellikle belirlenmiş ikonografik kurallarla bağlıdırlar. Dindarların tasvirlerinde ise, daha serbest davranırlar. Longmen Mağarasında bulunan Buda’lar ve Bodhisatva’ların durağanlığı ve geometrisine tezat teşkil edecek şekilde dindarlar, kasıtlı olarak natüralist tarzda ve güçsüz betimlenmiştir (4).
Güneydeki Çinli hanedanlarda da Budist sanat gelişmişti; ama onların kullandığı malzeme ahşap olduğundan günümüze çok az örnek ulaşabildi. Güney sanatında kültürlü elit bir grup tarafından uygulanan kaligrafi öne çıkıyordu. Güney Hanedanları’nın en önemli başarısı seramiği porselene yaklaştırmaktı. Aşağı Yangtze vadisinde, MS 3. yüzyılda, en erken porselenimsi malzeme imal edildi. Üzerlerine uygulanan desenlerde yerli ve yabancı motifler; Budist elemanlar, fil gibi egzotik hayvanlar kullanılmıştı. Oysa uzun zamandan beri Çin’de fil yoktu (5).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Ansiklopedisi, Çin Uluslararası Radyosu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015. Sayfa 11, 12.
(2) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming, Hugh Honour, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2016. Sayfa 261.
(3) Çin Ansiklopedisi, sayfa 12, 13.
(4) Dünya Sanat Tarihi, sayfa 264, 265.
(5) The Arts of Ancient China, The Metropolitan Museum of Art.
Leave A Reply