Orta Shang Dönemi’ne (MÖ 15.-13. yüzyıl) ait hayvan maskesi ile bezeli yemek kabı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Shanghai Müzesi, 2018.
Shang Hanedanı döneminde gelişen Çin Bronz Çağı uygarlığı, arkeolojik kazılarla aydınlatılmaya halen devam edilmektedir.
Shang döneminin şehir kompleksleri arasındaki ilişkiler, tek bir ülke oluşturup oluşturmadıkları veya Yunan şehir devletleri gibi bağımsız kalıp kalmadıkları bilinmemektedir (1).
Zhengzhou ve Anyang şehirleri dikdörtgen ızgara planına göre kurulmuştur. Pisé duvarlarla (sonradan kaldırılabilecek şekilde kalaslar arasına toprak ve çakıl doldurularak yapılan) çevrilidirler. Anyang daha küçük bir şehirdi, idari başkent niteliğindeydi. Evler dikdörtgen şekilli, ahşap sütunlar ve saraklar (yapı yüzlerinde yatay olarak boydan boya giden kuşak, silme) ile pisé duvarlar ve sazdan çatılarla yapılmıştı. Kuzey Çin’in neredeyse toprak altındaki evleri ile güneyde tümsekler üzerine inşa edilmiş evlerine benzemiyorlardı. Daha önemli binalar, saraylar veya tapınaklar, kuzey -güney ekseninde simetrik planlanmış ve platformlar üzerinde kurularak sıradan binalardan ayrı tutulmuştu. Çömlekçiler, yeşim taşı işlemecileri, metal işçileri ve diğer zanaatkarlar şehrin belli mahallelerinde oturmaktaydı. Anyang’daki çevre noktalardan merdivenlerle veya rampalarla inilen geniş çukurlar halindeki kral mezarları mücevher, yeşim taşı ve bronzdan değerli nesneler ve ayrıca ölünün savaş arabaları, silahları ve diğer eşyalarıyla zengince döşenmişti. Ölen hükümdarlara eşlik etmeleri için insanlar da katlediliyordu: 22 erkek ve 24 kadının iskeletlerine ilave olarak 16 at, birçok köpek iskeleti tek bir mezarda bulunmuş, etrafındaki küçük çukurlarda da 50 iskelet daha keşfedilmiştir.
Çin yazısının ilk biçimleri olan sembollerin kazıldığı veya yazıldığı kemikler (genellikle öküz kürek kemiği) Shang dönemine ışık tutmaktadır. Kehanet kemikleri üzerine yazılan cümlelerden Çin’de yazının saray veya tapınak hesapları (Mezopotamya veya Ege’deki gibi) veya anıt yazıtları (eski Mısır’daki gibi) için değil, öteki dünyayla iletişim kurulması amacıyla kullanıldığı anlaşılmıştır (2).
Jia adı verilen, adak içeceklerini toprağa dökmekte kullanılan kaplara bir örnek. Orta Shang Dönemi’ne ait (MÖ 15.-13. yüzyıl).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Shanghai Müzesi, 2018.
MÖ 13.-11. yüzyıllara tarihlenen Geç Shang Dönemi’ne ait, düz bacaklı, ejderha desenli yemek kabı. Bu kazanların, atalara adak olarak et takdim edildiğinde kullanıldığı düşünülüyor (3).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Shanghai Müzesi, 2018.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming, Hugh Honour, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2016. Sayfa 76.
(2) A.g.e., sayfa 77.
(3) Ancient China, Edward H. Schafer and The Editors of Time-Life Books, Time-Life International, 1974. Sayfa 22.
Leave A Reply