Çin’de İnançlar 14 Konfüçyüs 7

MÖ 551-479

Jianshui Konfüçyüs Tapınağı 1285 yılında, Yuan Hanedanı döneminde inşa edilmişti. Burası Ming ve Qing Hanedanları zamanında Güney Yunnan’ın kültür ve eğitim merkezi olmuştu. Defalarca restore edilmiş, en az 50 kez büyütme çalışmaları, ekler yapılmıştır. Günümüzde, 76.000 metrekarelik alanıyla Güney Çin’deki en büyük tapınaklardan biridir.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2017.

• Konfüçyüs ve öğretileri, bazıları için, süreç ve sıkı düzene verdiği katı önem sebebiyle itici bir imge olarak görülür, tehlikeli bulunurken, bazıları da onu iyimser ve insancıl bulmaktadır (1).
• Bazı kaynakların değerlendirmesine göre, Konfüçyüsçülük, müphem bir tek tanrıcı yapıya sahipti; günlük yaşam için kullanışlı bir düzeni vardı; İsa’nın öğretilerinde karşımıza çıkan önemli ahlaki hususların tümünü içeriyordu. Konfüçyüs, insanın dışındaki ahlak kuralı, ahlak kuralı değildir, derken İsa, Tanrı’nın krallığı içinizdedir, demiştir. Konfüçyüs, anne babaya gerçek bağlılık bu hizmetleri nasıl, ne şekilde ve hangi zihniyetle yerine getirdiğimize göre değişir, derken İsa, her kim bir kadına şehvetle bakarsa, zaten zina yapmıştır, demiş; her ikisi de neyi değil, nasıl’ı önemsediklerini belirtmişlerdir (2).
• Voltaire, Konfüçyüsçü etiği temel alan Çin’in siyasi sisteminin daha rasyonel, bu nedenle dini otorite tarafından engellenen Fransız yönetim biçiminden daha üstün olduğunu öne sürüyordu. Konfüçyüs’ün vaz ettiği etik, seküler yapıdaydı. Voltaire’e göre Çin medeniyeti, insanoğlunun bildiği en incelikli bürokratik sistemlerden birini şekillendiren bir ahlak yasasına sahipti. Fransız düşünürler Pierre Bayle ve Henri de Boulainvilliers, Konfüçyüsçü düşüncenin evrensel olarak uygulanması gerektiğine inanıyorlardı (3).
• Bazı kaynaklar ilk gerçek Konfüçyüsçü tapınağın MS 505 yılında yapıldığını kabul etse de, bazı kaynaklar, Lu Devleti’nin Konfüçyüsçü hükümdarının, Üstadın ölümünden büyük üzüntü duyduğunu ve Konfüçyüs için dört mevsimde kurbanların sunulduğu, büyük bir tapınak inşa edilmesini emrettiğini yazar (4). Kuzeydoğu Çin’deki Lu Hanedanlığı’nda Konfüçyüs’ün adalet bakanı olduğu, dahası başbakanlık ettiği de söylenir. Hükümdarın kabul ettiği hediyeleri uygun bulmadığı için Konfüçyüs’ün Lu Devleti’nden ayrıldığı öne sürülür (5). MÖ 3. yüzyıla kadar Konfüçyüs’e tapınmanın, iç savaş ve siyasi karışıklıklara rağmen, devam ettiği biliniyor.

Yararlanılan Kaynaklar

• Konfüçyüs Anlatıyor, Konfüçyüs, Akılçelen Kitaplar, 2017. Sayfa 7.
• Çin Halkının Zihniyeti, Ku Hung-Ming, Doğu Batı Yayınları, 2013. Sayfa 126, 127.
• Dinin Demokrasiyle İmtihanı, Ian Buruma, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2012.
• Eski Çin’de Dinler, Herbert Allen Giles, Doğu Batı Yayınları, 2017.
• Konfüçyüs Anlatıyor, sayfa 13, 123.