Shennong Çayı, Orta Çin’de, Hubei Eyaleti’nde Yangtze Nehri ile birleşir; Yangtze’nin sol kolu olur. Suyun aktığı vadide asılı tabutlar vardır. Çok azı günümüze ulaşmış olan tabutlar 2000 yıl önce kadim Ba halkı tarafından kayalardaki girintilere yerleştirilmişti. Atasını, güvende olabileceği kadar yüksek bir yere koyan evlat, görevini yerine getirmiş olurdu. Tabut ne kadar yükseğe konulabilirse ata, cennete o kadar yakın olurdu. Atasına karşı görevini yapmış olan evlatları da bir o kadar müreffeh olabilirdi. Tabutlar çürümeyen, çok dayanıklı Nanmu ağacından yapılır, 2 m uzunluğunda, birkaç yüz kilo ağırlığında olurdu. Bu kadar büyük ve ağır bir şeyi nasıl yükseklere taşıyıp yerleştirdikleri bugün hala anlaşılamamış durumda.
Ölülerin ruhları kutsal dağlarda yaşadığından, mumyalar/cesetler, dağ tanrılarına aracılık ediyorlar; ürünün bereketi ile atalar arasında güçlü bir bağ olduğu düşünülüyor (1).
Fotoğraf: Faruk Pekin, 2018.
- Hıristiyanlık’ta öz, itici güç, hakiki ilham kaynağı nasıl İsa aşkı ise, Konfüçyüsçülükte öz, itici güç, hakiki ilham kaynağı atalara tapınç ile birlikte ebeveyn sevgisidir (2).
- Atalarla ilgili inançlar aslında dini değil, kültürel ve siyasi gelenekler olduğundan Hıristiyanlığı seçmiş olan Çinliler için de geçerlidir.
- Çinli öldüğünde, öbür dünyada yaşayacağı inancı ile değil, fakat çocukları, torunları, torunlarının torunları ve sevdiği herkes tarafından hatırlanacağı, düşünüleceği, sonsuza kadar sevileceği inancıyla teselli bulur (3).
- Resmi nikah, yakınlarda ataların ve ailenin bağlı olduğu bir tapınak varsa orada kıyılır. Yoksa Çin’de neredeyse tüm ailelerin evlerinde sahip olduğu tapınma dolabı önünde yapılır. Burada ölmüş ataların ruhlarına aileye bir gelin geldiği iletilir. Bunu, dizlerinin üzerinde tapınma dolabına ilerleyen, damadın babası veya ailenin en yaşlı kişisi yapar (4). Güneybatı köşesi bir evdeki kutsal sayılan köşedir ve tapınma dolabı da orada durur (5).
- Savaşa girmeden önce kazanılıp kazanılamayacağı konusunda ataların ruhlarına danışılır, sonra karar verilirdi (6).
- Aile toplantılarında yemekler yapılır, içkiler içilir, müzik aletleri çalınır, şarkı söyleyip dans edilir ve böylece ruhları eğlendirdikleri düşünülür.
- Mezarlara elbiseler, yemekler konur, akrabalar kurban edilirdi. Ancak bu adet iktisadi istikrarı tehdit ettiği için temsili kuklalar yapılmaya başlanmıştır. Çin’de Heykel bölümünde bunun gelişmiş bir örneğini sunacağız.
- Göğün ruhu, Çin İmparatorunun ilk atası sayılmış, onun için imparator aynı zamanda atalar ruhlarının en belli başlısı olmuştur. Yer ve gök ruhlarına sadece imparator adak sunabilir, imparator istediğinde tapacağı ruhların sayısını artırır veya eksiltirdi. 1911’de Çin Cumhuriyeti ilan oluncaya kadar Çin İmparatoru üç bin yıl önceki ataları, yer ve gök tanrıları şerefine adaklar sunardı.
- Bu dünyadan başka dünya tanımıyorlardı, öteki dünyaya karşı ilgi duymuyorlardı, hala da pek duymuyorlar.
Yararlanılan Kaynaklar
- Life Along The Shennong Stream, Josephine Hu, yerel bir yayın, 2011. Sayfa 25.
- Çin Halkının Zihniyeti, Ku Hung-Ming, Doğu Batı Yayınları, 2013.
- g.e.
- g.e.
- Konfüçyüs Anlatıyor, Konfüçyüs, Akılçelen Kitaplar, 2017.
- Savaş Sanatı, Sun Tzu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Sayfa 2.
Leave A Reply