Japonya 59 Ukiyo-e Resimleri 1

Aynadaki Kadın, Kikukawa Eizan (1787-1867), Edo Güzelleri serisinden, 1820’ler.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, V & A Museum, 2017.

• Yüzen dünyanın resimleri olarak bilinen ukiyo-e resimleri, Edo döneminde (1615-1868) çok popülerdi (1). Ukiyo-e, yüzen dünya, hüzünlü dünya, fani dünya resimleri anlamına gelir. Yüzen Dünya, yani değişen dünya sahnelerinin resimlerine verilen isim oldu, 1680’den sonra belirli bir hayat tarzı için de kullanıldı. 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl başlarında bu kelimeye “modern” kelimesine denk düşen daha geniş bir anlam atfedildi. Resimlerde Edo, Kyoto ve Osaka’daki eğlence dünyasından görüntülere yer verildi.
• İktidarı elinde bulunduran, Edo’da (sonraları şehre Tokyo adı verilmiştir) hüküm süren Tokugava Ailesi şogun’ları, Yeni Konfüçyüsçü bilge devlet idaresi ideallerine şeklen bağlı kalsalar da altlarında yer alan hakim sınıf bilginlerden değil, daimyo’lar ve onların samuray’larından (feodal beyler ve şövalyeler) oluşmaktaydı. Askerler sosyal sınıfların en üstünde yer alıyor, ardından çiftçiler, zanaatkarlar ve tüccarlar geliyordu. Resmi olarak tüm meslekler babadan oğula geçiyor, resim sanatı da ressamların oğulları veya evlatlıkları ile sınırlı tutuluyordu. Ancak istisnalar mümkündü. Asker aileden bir üye, imtiyazlarından vazgeçip sanatçı olabiliyordu. Yukarı doğru sosyal hareketliliği durduran yasalar, askeri sınıfın otoritesini tehdit etmediği sürece sınıflar içinde geçişe izin vermekteydi. Uzun barış dönemi samurayları fakirleştirmiş, tüccarları zenginleştirmişti (2).
• Tokugava diktatörleri derebeylerin yılın 4 ayını ( bazı kaynaklarda 6 ayını ) maiyetleriyle beraber Edo’da geçirmelerini şart koşuyordu. Bu da şehirde birçok hali vakti yerinde ve işi gücü de pek olmayan önemli bir nüfus demekti. Ayrıca zenginleşen tüccarlar da vardı. Bu da hayat kadınları, içki, festivaller, tiyatro, sumo için müşteri demekti. Ayrıca aşağı bir sınıf olarak tutulmaya çalışılan tüccarlar, eğlence dünyasında sınıf farkı pek gözetilmediği için, bir samuray kadar iyi ağırlanabiliyorlardı.
• yüzyılda paravan resminde ve lakede yüksek standartlara erişilmiş; 1616’dan itibaren zarif biçimler ve rafine süslemelerle porselenler ve kaba görünüşlü çay seremonisi takımları üretilmekte; Çin etkisi, entelektüeller tarafından korunan manzara resimleri dışında pek hissedilmemekteydi. Dönemin başlıca yeniliği, alt tabakalar için yapılan ukiyo-e baskı resimleriydi (3).

Yararlanılan Kaynaklar

1. Ayın Öteki Yüzü, Claude-Lévi-Strauss, Everest Yayınları, 2018. sayfa 68.
2. Dünya Sanat Tarihi, John Fleming ve Hugh Honour, Alfa Basım Yayım, 2015. Sayfa 693, 694.
3. A.g.e., sayfa 694.