Koç-Koyun Heykelleri ve Balballar 4

Koç kurban etme geleneği Türklerin en önemli kurban geleneğidir.
Hunlar’da da tanrılara kurban edilen hayvanların arasında en makbul olanı koçtu.
Göktürkler’de de en önemli kurban hayvanları at, dağ koyunu ya da koçtur. Atın göğe, koçun da toprağa kurban edildiği bilinmektedir.
Kazakistan’da kurban olarak koç kesilmişse koçun başını ancak baba parçalar ve çocuklarına dağıtır. Kurban kesildiğinde baba evde değilse koçbaşı parçalanmadan haşlanmış olarak bekletilir. Dede hayattaysa koçbaşını parçalama hakkı dedeye aittir.
Cenaze ya da törenlerde koç kurban edilirse, koçun başını parçalama hakkı o cemaatteki en yaşlı ve saygıdeğer kişinindir. Bu kişi, koçun kulağını, oradaki yaşça en küçüğe verir. Bunun anlamı çok dinle, az konuş demektir.
Kazakistan ve öbür Türk Cumhuriyetlerindeki önemli türbelerin üzerlerinde, mezar taşlarında ve mezarların duvarlarında koçbaşı, koç boynuzu ya da koçbaşı damgalarını sıkça görmek mümkündür.
Çin’de, Hunlar’ın devamı sayılan, Türk asıllı boylar tarafından kurulan devletlerden biri olan Tabgaçlar’a (385-550) ait mezar taşındaki ejder tasviri, koç başlıdır.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, Tunceli, 2019.