Likya Işık Ülkesi 42 Patara 1

MÖ 2. yüzyıla, Helenistik Dönem’e tarihlenen kireçtaşından yapılma Likya lahdi Trysa’da, günümüz Gölbaşı’sında bulunup İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne getirilmiş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2020.

Mermer “Likya Lahdi” MÖ 5. yüzyılın sonuna tarihleniyor ve Lübnan’dan, Sayda şehrinden İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne getirilmiş.
Eski adıyla Sidon’dan gelen bu lahit, asillerin gömütlüğünden alınmış. Mermeri Yunanistan’ın Paros Adası’ndan getirilmiş. Anadolu’daki Likya lahitlerine olan benzerliğinden ötürü daima Likya Lahdi adıyla anılmış. Heykeltıraşın, lahdin üzerindeki kabartmaları yaparken de Pelopones sanatı ile geleneksel Likya sanatını başarıyla birleştirdiği düşünülüyor.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2020.

PATARA 1

• Eşen Çayı, Antalya-Muğla il sınırını çizer. Patara, Eşen Çayı’nın doğusundadır ve Antalya’nın Kaş ilçesine bağlıdır.
• Patara’daki yerleşimin MÖ 3. binyılda başlamış olduğu düşünülmektedir.
• MÖ 13. yüzyılda Hitit Kralı IV. Tuthalia bölgede Lukka Seferi’ni kazanmış, zaferini Yalburt Yazıtı ile ölümsüzleştirmiş, tanrılara adaklarını kutsal Patar Dağı’nda sunmuştur.
• Titanların kızı Leto, Tanrılar tanrısı Zeus’un aşkıdır ve Zeus’tan hamiledir. Leto, Zeus’un kıskanç karısı Hera’dan korunmak için kaçar, Patara’ya gelir. Çocuklarını tek başına Patara’da doğurur. İkizleri olur: Apollon ve Artemis. İkizlerin doğum yeri Yunan mitlerinde Delos’tur. Leto’nun macerası Letoon ve Xanthos’ta devam eder.
• Rivayete göre Patara, Superisi Lykia’nın da doğduğu yerdir.
• Patara, MÖ 540’da Pers egemenliğine girmiş, MÖ 334-333’te Büyük İskender Patara’ya gelmiş, Patara halkı İskender’e direnmemiştir.
• MÖ 3. yüzyıl boyunca Ptolemaioslar’ın eline geçince adı Arsinoe olarak değiştirilmiştir.
• Kent, MÖ 190 yılında Selevkos İmparatorluğu‘nun hükümdarı III. Antiokhos tarafından zapt edilmiş, MS 2.yüzyıla kadar Roma yönetiminde kalmıştır.
• Pataralılar, Xanthos’ta yaşanan felaketten sonra, kapılarını Brutus’a açmışlardır. MS 43’te Patara, resmi olarak Roma Eyaleti ve Vali Quintus Veranius’un mevkisi ilan edilmiştir. İmparator Claudius, valisine, Likya yol sistemlerini araştırmasını emretmiş, yol ağı listesine 67 yol kaydedilmiştir. Claudius zamanında dikilen Patara Yol Kılavuz Anıtı, Dünya karayollarının en eski ve en kapsamlı yol levhasıdır.

Patara kentinin girişinde yer alan Tak, ortadaki kemeri daha geniş olan, üç geçişli, kente girişi simgeleyen bir anıttır. Kuzeyindeki üst silmede yer alan yazıdan Likya ve Pamfilya Eyaleti Genel Valisi için dikilen bir onur takı olduğu anlaşılmaktadır. Kemer yanlarına yerleşik altı konsolun, valinin ve aile bireylerinin büstlerini taşıdığı, çıkmalardaki isimlerden anlaşılmaktadır. Takın üzerindeki nişler de heykeller için yapılmış olmalıdır. Batı yanağında çörtene açılan geniş bir künk ve dibindeki su deposu, takın su kemeri işlevini ortaya koyar. Tak, MS 100 yılı dolaylarına tarihlenmektedir.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu