Renkler 7

• 853 yılında Abbasi Halifesi Mütevekkil döneminde, Yahudilerle Hıristiyanları Müslümanlardan ayırmak için onlara özel kıyafet kuralları konur. Ayakkabılarının biri beyaz, öteki siyahtır. Ötekileştirilmek istenen gruba özel kıyafet kuralı bir müddet sonra Avrupa’da da uygulanır.
• 1080’de Halife Muktedir zamanında Bağdat Yahudileri, sarı bir işaret taşımaya zorlanır.
• Yahudiler için tecrit öngören Dördüncü Laterano Konsili (1215) yahudilerin şehirlere sızarak ticaret yapmalarını engellemek için, bir işaret takmalarını şart koşar. Almanca konuşan ülkelerde bu, konik bir şapka; Latince konuşulan ülkelerde ise, kıyafetlerine dikilecek sarı yuvarlak bir kumaş parçası olacaktır. Bu sarı kumaş parçası, Yehuda’nın aldığı altın paraları simgeler.
• Nazi kamplarında giysilerin göğsüne dikilen üçgen kumaş parçası mahkumun oraya neden geldiğini gösteriyordu. Kamp muhafızlarının ve subaylarının herkesin kökenini kolayca anlayabilmesi ve farklı grupları birbirine düşürebilmesi için mahkûmlar ceketlerine renk kodu içeren üçgen işaretler takmak zorundaydı. Çingeneler, lezbiyenler ve yarı-deliler, toplumla uyuşamayanlar olarak tanımlanıp siyah; Direniş savaşçıları, muhbirliği reddetmiş köylüler, duvarlara Lorraine haçı çizenler, öğrencilerine Fransız Ulusal Marşı’nı söyletmiş öğretmenler, Komünistler, Sosyalistler, sendikacılar siyasi tutuklu sayılarak kırmızı üçgen;  adi suçlular yeşil;  Yehova Şahitleri mor, eşcinseller ise pembe üçgen takıyordu. Kamplarda kullanılan bazı renklerin kalıcı etkisi oldu.

Nazilerin kamplarda kullandığı renkler.
Fotoğraf:www.vikipedia.org

• Matisse, “Yeşil boyayı sürdüğüm zaman ot resmi yapacağım, anlamına gelmez, maviyi elime aldığımda da gökyüzü resmi yapmaya hazırlanıyorum, demek değildir,” demiş. Renk, ressamın içsel durumunu ifade eder.

Başlık

Zamanın, ateşin ve ölümün
Boyası Beyaz.
Aşkın, yalanın, kinin rengini
Kırmızı yaz.
Düşlerin, sevi’nin ve saygının giysilerini Maviye boya.
Yoksulluğun, umutsuzluğun ve ayrılık gömleğini Kara çiz.

Özdemir Asaf

(Nur Emiroğlu’na teşekkürler)

Yararlanılan Kaynaklar

• Karşı Anılar, André Malraux, İletişim Yayınları, 2011.
• Yahudiler, Dünya ve Para, Jacques Attali, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2009.
• Yaşam ve Yazgı III. Cilt, Vasili Grossman, Can Yayınları, 2012.