Aydınlanmacı Despotizm Miti. İngilizler Hindistan’da 350 yıl kaldı. Dönemin İngiliz kaynakları yapılan kötülükleri yer yer kabul etse de hepsinin bir amaç uğruna, yani geri kalmış Hindistan halkını Batı’nın aydınlığına kavuşturmak için, yapıldığını savunuyor. İngilizlerin hemen her meseleyi kendi taraflarına olacak şekilde eğip bükerek anlattıklarını belirten Shashi Tharoor, sömürge idaresi boyunca baş gösteren 11 adet kıtlıkta 25 milyon insanın öldüğü gerçeğinden, İngiliz askerlerinin farklı zamanlarda değişik bölgelerde işledikleri katliamlardan ya da çay üretimi için milyonlarca hektarlık arazinin tarıma açılarak bugün bile etkisini sürdüren sel sorununun ortaya çıkmasından bahsedilmediğini vurguluyor (1).
“Haile Selassie idam edilmişti. Cesedi öldürülmüş bir tazı, öldürülmüş bir domuz ve öldürülmüş bir tavukla yakılmıştı. Birbirine karışan küller bir İngiliz idari bölgesinin topraklarına serpilmişti. Bu nasıl da yatıştırıcı geliyor.” (2).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Zai, Bodrum, 2022.
Çad askerlerinin, Fransız askerlerinin silahlarına el koyup diz çöktürdüğü fotoğrafın tarihi 19 Haziran 2023. Batı’nın “efendiliğinin” sonunun geldiğini, Afrika’da kalan son askerlerin de kovulduğunu gazetelerden okuduk.
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun Fransa ile ters düşmemek için Cezayir milli marşından kaldırılan bölümün yeniden eklenmesine Haziran 2023’te karar verdi. Cezayir milli marşına yeniden eklenecek o bölüm şöyle: “Ey Fransa, sitem zamanı sona erdi ve biz onu bir kitabın sona erdiği gibi sona erdirdik. Ey Fransa, bugün hesaplaşma günüdür, öyleyse cevabımızı almaya hazırlan!”
Orta Afrika Cumhuriyeti 13 Ağustos 1960’dan bu yana Fransız büyük elçilerine verilen “Daimi Duayen Büyükelçi” unvanını Ekim 2022’de kaldırdı. Fransa, Aralık 2022’de Orta Afrika Cumhuriyeti topraklarındaki son askeri birliğini çektiğini açıkladı. Mart 2023’te Cumhurbaşkanı Macron, Fransa’nın “Afrika’ya müdahale projesi Fransafrik’in bittiğini” açıkladı.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Şubat 2022 AB-Afrika zirvesinde, “Afrika ülkelerinin yağmalanan servetini iade edin”, dedi.
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris‘in Nisan 2023’de Afrika’ya yaptığı ziyaret, Afrika liderlerinin sert tepkisine sahne oldu. Afrikalı liderler, ABD bize demokrasi öğretemez, dediler.
Haziran 2023’te Afrikalı liderler heyeti, bir barış planı ile Kiev ve Moskova’yı ziyaret ettiler. Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, Afrikalı liderlerin ilk defa kıta dışına çıkarak arabuluculuk yaptığına dikkat çekti. Afrikalı lider, sürdürecekleri çabanın Bağlantısızlar Hareketi’nin kuruluş ilkeleri doğrultusunda olduğunu belirtiyordu (3).
İlk kez 1969 yılında aktivist Carl Oglesby tarafından kullanılan Küresel Güney terimi, tümü Güney Yarım Küre’de yer almayıp Afrika, Asya ve Latin Amerika’ya yayılmış farklı ülkeleri ifade ediyor. Bu ülkelerde daha zengin ülkelere göre ortalama yaşam süresi daha kısa, yaşam koşulları daha zorlu, gelir eşitsizliği seviyeleri daha yüksektir; eskiden “gelişmekte olan”, “az gelişmiş” ya da “geri kalmış ülkeler”, “Üçüncü Dünya” olarak tanımlanıyorlardı. Ama Dünya Bankası, 2030 yılına kadar dünyanın en büyük dört ekonomisinden üçünün Küresel Güney’den olmasını bekliyor: Bu dört ülke sırasıyla Çin, Hindistan, ABD ve Endonezya (4).
Ama 2022 verilerine göre, bir Kuzey Amerikalı hala 63 Afrikalıya bedel. Afrika’da toplam servet 5.9 trilyon dolar iken Kuzey Amerika’da 151.2 trilyon dolar. Afrika’da kişi başına servet 8.345 dolar iken Kuzey Amerika’da 531.826 dolar (5).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Utanç İmparatorluğu, Shashi Tharoor, Kronik Kitap, 2023.
(2) Buzda Yürüyüş, Werner Herzog, Jaguar Kitap, 2022. Sayfa 36.
(3) Kara Tokat, Mehmet Ali Güller, Cumhuriyet Gazetesi, 22 Haziran 2023.
(4) Independent Türkçe, Tarık eş-Şami, 8 Temmuz 2023.
(5) Oksijen Gazetesi, 18-24 Ağustos 2023.
Leave A Reply