2019 İstanbul Bienali’nde sergilenmiş olan İranlı-Amerikalı sanatçı Tala Madani (1981-), Köşe Tabloları ile olaylara ışık tutuyor. Bu seride, projektörler veya lambalar yan tuval üstündeki ekran benzeri imgeyi ışıklandırıyor gibi duruyor. Bu çalışmalar tuvali, bir yansıtma ve aydınlatma alanı haline getiriyor. Koşan Kalabalık, korkuyla kaçışan insanları hem izleyiciye gösteriyor hem de onların yolunu aydınlatıyor.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Savaş lordu – eski bir subay, eski bir bakan veya parti yöneticisi yahut herhangi bir güçlü şahsiyet, devletin dağılmasından yararlanarak, diktatörce egemenliğini kuracağı kendi gayrı resmi mini devletini yaratma peşindeki iktidar ve para ihtirasına kapılmış acımasız ve vicdansız kişidir. Çoğu zaman, bir savaş lordu bu amaçla mensup olduğu planı veya kabileyi kullanır. Savaş lordları Afrika’da kabileci ve ırkçı nefretin tohumlarını eken güçtür. Bunu asla itiraf etmezler. Daima ulusal bir harekete veya partiye önderlik ettiklerini ilan ederler. Çoğu zaman Şu ya da Bu Özgürlük Hareketi yahut Demokrasi veya Bağımsızlığı Koruma Hareketi adını alırlar – iddialarında bundan daha az büyük veya idealist olanı kabul etmezler.
Bu ismi seçtikten sonra, savaş lordu bir ordu toplamaya koyulur. Bu hiç de güç değildir. Her ülkede, her kentte binlerce aç ve işsiz delikanlı bir savaş lordunun tugayına katılmayı hayal etmektedir. Kumandan onlara silah ve en az onun kadar önemli aidiyet duygusu verecektir. Çoğu zaman diktatörleri onlara para ödemez. Silahlarınız var, kendi karnınızı doyurun, der onlara. Bu izin yeterlidir: Bundan sonra ne yapacaklarını gayet iyi bilirler.
Savaş lordlarının parası vardır. Bu parayı ya devlet kurumlarından ele geçirir veya madenler, fabrikalar, kesilecek ormanlar, limanlar veya havalimanları bulunan ülkenin değerli kesimlerine el koyarak kârları devşirmek yoluyla bulurlar. Madenler, yollar, ırmaklar iyi gelir getirir. Buralara barikatlar kurup gelen geçen herkesten para almak da mümkündür. Uluslararası yardımlar da savaş lordları için sonu gelmez bir kar kaynağı oluşturur. Her sevkiyatta ihtiyaçları olana el koyarlar. Eğer payları verilmezse yardım sevkiyatına izin vermezler. Savaş lordları sömürge sonrası dönemde krizin hem nedeni hem de ürünüdür. Bir savaş lordu ne yapar? Sıklıkla kendi ülkesinin silahsız halkını soymakla iştigal eder. Zenginleşmek ve çetelerini beslemek için yoksulun elindekini alır.
Abanoz, Ryszard Kapuscinski, Habitus Yayıncılık, 2016. Sayfa 238, 239.
Leave A Reply