Çavuştepe Kalesi, Tanrı İrmuşini Tapınağı inşa yazıtı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Van, 2018.
- Urartu çivi yazısının en çok kullanıldığı yazıt türü kaya yazıtları, taş steller ve mimari ile bütünleşmiş yazıtlı taş bloklardır. Taş blokların malzemesi kireçtaşı veya bazalttır.
- Krali binalara büyük yazıtlar koymanın yanı sıra fethedilen bölgelerdeki başarılı seferlerden sonra kaya ya da stel üzerinde zafer anıtları dikmek bir gelenek haline gelmişti. Sefer yazıtları sıklıkla fethedilmiş bir krallığı Urartu sınırları içinde tutmak için yapılan inşa faaliyetlerini ve kaleleri de anlatır.
- Mezopotamya’nın geleneksel yazı malzemesi olan kil tabletler Urartu’da yaygın olarak kullanılmamıştır. Kazılarda otuz kadar kil tablet ele geçmiştir. Bunların çoğu, malzeme listeleri gibi ticari hayatla ilgilidir. Bir kısmı ise, merkezden memurlara gönderilen ve kralın talimatlarını içeren mektuplardır. Bu mektuplar, gönderenin mührüyle mühürlenmişlerdir.
- Urartu dilinde Biane veya Viane’nin Van isminin kaynağı olduğu düşünülmektedir.
- Urartular çivi yazısı ile bir çeşit hiyeroglif yazısını da, özellikle gündelik hayatta, kullanmışlardır. Bu yazının kullanıldığı belgelerden çok az ele geçtiğinden yazının çözümü yapılamamıştır. Bunlar ekonomik kayıtları tutmak, çivi yazısı bilmeyen memurlar için icat edilmiş, görsel bellekte kolay yer bulan işaretlerdi. Urartuların temas halinde oldukları Geç Hitit şehir devletlerinden Tabal’de hiyeroglif kullanılıyordu. Bu örneklere çoğunlukla keramik kaplar üzerinde ve az sayıda mühürlerde rastlanmıştır.
Van Çavuştepe Kalesi’nin emekli olmuş ama hala görevi bırakmamış olan bekçisi Mehmet Kuşman dünyada Urartu dilini bilen 36 kişiden biri.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2018.
bazalt, Çavuştepe Kalesi, çivi yazısı, dil, Geç Hitit şehir devletleri, hiyeroglif, kil tabletler, kireçtaşı, Mehmet Kuşman, Tabal, Tanrı İrmuşini Tapınağı, Türkiye, Urartu dili, Urartu Toplumunun Dili ve Kökenleri, Urartular, Van, Van Çavuştepe Kalesi, yazı, yazıt
Leave A Reply