“Qin Hanedanı’ndan beri hep Çin dediler, tek ülkeymiş gibi, oysa hiçbir zaman böyle değildi, olmadı, gerçekte birçok krallıktı, birçok halktı, birçok millet, birçok beylik, birçok etnisiteydi, birçok dildi, birçok gelenek, birçok sınır, birçok inanç, birçok rüyaydı.” (1).
Fotoğraf: Wikimedia Commons
Qin Shi Huang ya da Qin Shihuang (MÖ 259-210), altı ülkeyi yok ederek Çin tarihinde ilk kez birleşmiş, çok etnisiteli, otoriter ve merkezden yönetime dayalı bir devlet olan Qin Hanedanı’nı kurdu. MÖ 221 yılında kendisini İlk İmparator olarak ilan etti. Bu altı ülkenin aristokrat ve zengin aileleri Çin’in iç kesimlerine göç ettirildi. Halkın elindeki silahlar toplanarak imha edildi. Özel mülkiyete dayalı toprak sistemi kuruldu. Savaşan Devletler döneminde (MÖ 476-221) geliştirilmiş standart uzunluk, hacim ve ağırlık sistemi yaygınlaştırıldı. Tek para sistemi kuruldu. Savaşan Devletler döneminde bölüm bölüm inşa ettirilmiş Çin Seddi birleştirilerek bir bütün hale getirildi, Linzhao-Liaodong Çin Seddi inşa edildi. Qin Hanedanı, Çin Seddi’nin inşasıyla Hun akıncılarından korundu (2).
İmparatorluğun yönetimi aristokrat olmayan ve makamları babadan oğula geçmeyen memurların elindeydi; memurlar vergi toplamak orduda görev yapmak ya da kamu projelerinde çalıştırılmak üzere adam devşirmekten sorumluydular. Feodalizm giderek silindi, beylerin mülklerine devletçe el konuldu. Ülke önce 36 sonra 40 eyalete bölündü (3). Tüm ülke çapında nüfus sayımı yapıldı; İngiltere’deki bu tür ilk girişimden on iki yüzyıl önce. Amaç, ordu ve angarya için adam devşirmenin yanı sıra, etkili ve kolay şekilde vergi toplamayı sağlamaktı. Başkent, Xianyang (modern Xi’an kenti yakınında) idi. Eğitim kontrol altına alındı, yalnızca memur yetiştirmeyle sınırlı tutuldu. Tarım ve tıp konularının dışındaki tüm yazılar yakıldı. Efsaneye göre başkalarına gözdağı vermek için 460 alim diri diri gömüldü (4). Toprakların düzenlenmesi ile ulaşım ağı, posta hizmet istasyonları kuruldu, haberleşme gelişti (5).
İlk imparatora üç başarısız suikast teşebbüsü oldu. Belki de bu yüzden ölümden kaçınmayı takıntı haline getirmişti. MÖ 210’da bir gezi sırasında öldü. Büyük paralar harcanarak hazırlanmış mezarına gömüldü. 1974’te mezarının yakınında binlerce askerin ve atın pişmiş topraktan gerçek boyuttaki heykelleri keşfedildi. Bu Terracotta Ordusu, Birinci İmparatoru korumak için oraya yerleştirilmişti. Ölüleri kötü ruhlardan korunmak da çok önemliydi.
Birinci İmparatorun ölümünün ardından saray entrikaları ve kötü yönetim isyanlara yol açtı. Qin Shi Huang’ın ölümünden dört yıl sonra hanedan çöktü; Qin monarşisinin ömrü yalnızca 15 yıl oldu (6).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Seiobo Orada, Aşağıdaydı, Laszlo Krasznahorkai, Can Yayınları, 2019. Sayfa 427.
(2) Çin Ansiklopedisi, Çin Uluslararası Radyosu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015. Sayfa 245, 246.
(3) A.g.e., sayfa 246.
(4) Kısa Çin Tarihi, Gordon Kerr, Say Yayınları, 2021. Sayfa 36.
(5) Rönesanslar, Jack Goody, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Sayfa 251.
(6) Kısa Çin Tarihi, sayfa 37.
Leave A Reply