MIGUEL DE CERVANTES SAAVEDRA 2
1547-1616

Sevgili Asuman Kafaoğlu Büke, Shakespeare ile Cervantes’in aynı gün, 23 Nisan 1616 tarihinde, öldüklerine dikkatimizi çeker ve Don Quijote’nin temelinin, bir çağın değerlerinin başka bir çağda komikleşmesi olduğunu söyler (5). Geri dönmeyecek değerlerin görkemini arayan bu roman karakteri, sağduyusuzluğu anlatan bir figürdür. Gerçek olmayan veriler temelinde dünyayı saplantılı biçimde tekrar kurgulamaya çalışırken hep yenilir. Bu yüzden boş hayallerin ardından kaybedenleri anlatmak için bir metafor olarak kullanılır (6). Jale Parla, Cervantes’in Don Quijote’de sürdürdüğü çok katmanlı ironinin modern romanın belirleyici unsuru olduğunu yazar (8). Don Quijote ve maceralarını, Honoré Daumier, Gustave Doré, William Sharp ve daha pek çok sanatçı konu almışlardır (9).
Fotoğraf: 2001 yılında kendisiyle beraber.
- Cervantes, Don Quijote’nin ilk cildinde, beşinci bölümde, “bir öyküydü bu; bununla birlikte, Muhammed’in mucizelerinden daha gerçek değildi,” diye yazar (7).
- Dokuzuncu bölümde ise “Bu öykünün gerçekliği konusunda tek itiraz, yazarının Arap olması olabilir; çünkü bu milletin özelliklerinden biri, yalancılıktır. Ne var ki, bize düşman olduklarından, hikayenin fazlası değil, eksiği olması beklenir, “ der. La Mancha’lı Don Quijote’nin Hikayesi’nin yazarı, Cervantes tarafından okuyucuya Arap tarihçi Seyyid Hamid Badincani olarak tanıtılmıştır (7).
- İlk romanı Galatea da Don Quijote gibi serüvenlerinden devşirdiği anı ve deneyimlerinin bir ürünüdür (10).
- İspanyollar, Eski Hıristiyanlar’dan geldikleriyle övünmeyi pek severlerdi. Yani saf kalmış, kanları Yahudiler, Çingene ve Mağribiler ile karışmamış bir soy olduklarını iddia ederlerdi. Hıristiyan olan Yahudi ve Müslümanlar Yeni Hıristiyan olarak adlandırılırlardı (4). Toplumun çok hakir gördüğü çingenelere karşı Cervantes’in tavrı değişkendi. Morisco, zorla vaftiz edilip Hıristiyan yapılmış Mağribiler’e; zorla Hıristiyan yapılmış Yahudiler’e ise Converso denir. Cervantes vaftiz edilmiş Yahudiler’e fazla ilişmemiş, sadece iki piyesinde Yahudileri gülünç figürler olarak kullanmıştır (1).
- Köpeklerin Sohbeti adlı hikayesinde (Hıristiyan ve Müslümanlar birbirlerine köpek diye hakaret ederlerdi (7)), bu Morisco hergeleleri hakkında anlatacaklarını iki haftada bitiremeyeceğini, hiçbirinin gerçekten Hıristiyanlık yasalarına inanmadığını, askerlik yapmayıp sürekli çoğaldıklarını, durmadan para kazandıklarını ama çocuklarının eğitimine hiç önem vermediklerini yazar. Don Quijote’nin ikinci cildinde ele aldığı Morisco konusunda, III. Felipe’nin onları yeniden kovmasını bir Morisco’ya savundurur. Bu kararı ilahi bir ilham, bağrında yılan beslemeye son vermek, insaflı bir ceza olarak nitelendirmiştir (4).
- Endülüs’te etnik ve dinsel temizlik başladığında, su kullanma, kendini gizleyen Müslümanlar için yargılama konusu oldu. Hamama gittiği iddia edilen ya da yıkandığına tanık olunan kişiler bunun hesabını engizisyonda vermek zorunda kalıyordu. Katolik İsabel, “İç çamaşırlarımı Granada düşene kadar değiştirmeyeceğim” demişti. Tüm İspanya’nın günümüzde varlığını sürdüren en eski hamamı Granada’daki Hamam al Yazva, bir Arap hamamıdır ve 11. yüzyılda yapılmıştır (10).
Leave A Reply