Çin kültüründe müzik, kalbin sesi ve evrenin imgesi olarak görülür. Müzik, doğadaki ahengi yansıtmaya çalışırdı. Dinleyicilerin kendilerini huzurlu hissetmeleri ve iç dünyalarına dönmeleri amaçlanırdı (1). Beş ses üzerine kurulu (pentatonik) gam dizisinde hiçbir nota bir diğerine bağımlı olmadığından müzik tümcesi, notaların sıralanışına göre anlam kazanır. Pentatonik ezgi, beş sesten herhangi biriyle başlayıp herhangi biriyle son bulabilir. Batı müziğindeki gibi tonik notaya (müzik ölçüsünün ilk notasına) dönmek söz konusu değildir (2). Çin müziğinde hala kullanılan pentatonik dizi do-sol-re-la-mi notalarından oluşur (3).
Çin çalgıları malzemesine ve çalınış biçimlerine göre sınıflandırılır. Metal, taş, kil, deri, ipek, tahta, su kabağı, bambu gibi malzemelerden yapılan çalgılar, çalınış biçimlerine göre de nefesli, vurmalı, mızraplı ve yaylı olarak adlandırılır. Çin müziğinde orkestra düzeni ipek, bambu, kamış nefesli ve vurmalı çalgılar üzerine kurulmuştur.
Ejderha desenli bo adlı müzik aleti, Bahar ve Güz Dönemi’nin ortalarına, MÖ 7. yüzyıl başı ile MÖ 6. yüzyıl başı arasına tarihlenmiş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Shanghai Müzesi, 2018.
Guqin. Kozmolojik ve metafizik önemi olan ve en derin duyguları ifade ettiği düşünülen, bu yaylı çalgı, bilgelerin ve özellikle Konfüçyüs’ün gözünde Çin’deki en prestijli müzik aleti olarak kabul edilirmiş. Han Hanedanı döneminde (MÖ 206- MS 220) karakter oluşumunda, ahlakı geliştirmede, tanrılara yakarmada yardımı olduğu düşünülmüştür. Ming Hanedanı döneminde (1368-1644) açık havada, dağın eteğinde, bir bahçede, uzun ömrün simgesi olan yaşlı bir çam ağacının yakınında ve tütsü eşliğinde çalınması uygun bulunmuştur. Ama ideal çalma zamanının mehtap eşliğinde olduğu düşünülmüştür. Üst parçasının yapıldığı wutong ağacı cenneti, alt bölümünün yapıldığı zi ağacı yeryüzünü sembolize eder. Yaşı yüzyılı aşmış olanlar daha makbuldür ve aletin yaşı lakesinin üzerindeki çatlaklardan anlaşılır. Kenarındaki 13 nokta parmak pozisyonlarını gösterir. Telleri, kalınlıkları farklı bükülmüş ipekten yapılmıştır (4).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Gansu Bölge Müzesi, 2018.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin İmparatorluğu, Philip Steele, İş Bankası Kültür Yayınları, 2012. Sayfa 51.
(2) Zaman İçinde Müzik, Evin İlyasoğlu, YKY, 1994. Sayfa 4.
(3) Savaş Sanatı, Sun Tzu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Sayfa 13.
(4) https://www.metmuseum.org/art/collection/search/500624
Leave A Reply