Çin’de “Dağ bir Budha’dır, Budha bir dağdır” diye bir söz vardır. Budizm’in yayılması, tapınakların inşası dağlara değişik özellikler katmıştır. Çin’de dört büyük Buda dağı vardır: Shanxi Eyaleti’ndeki Wutai Dağı, Sichuan Eyaleti’ndeki E’mei Dağı, Anhui Eyaleti’ndeki Jiuhua Dağı ve Zhejiang Eyaleti’ndeki Putuo Dağı (1). Shanxi Eyaleti’ndeki Wutai Dağı, tapınaklarının en eski tarihli ve en büyük boyutlu olmasıyla dört dağın başını çeker. Tang Hanedanı’ndan itibaren yedi hanedanın çeşitli üsluplardaki 68 tapınağı Budizm’in Çin’deki yayılışına tanıklık etmiştir. Shandong Eyaleti’ndeki Tai Dağı da, Qin Hanedanı döneminden (MÖ 221-206) sonra Çin’in beş kutsal dağından biri ve onların en önemlisi olarak kabul edilmeye başlanmıştır (2). Beş Dağ Kültü, modern çağa kadar var olmuştur. Çok eski tarihlerden beri bu beş dağ kurban adanan yerler olmuştur (3). “Ölümsüzler Dağı” Poshan Dağı Taocuların mitolojik cennetidir, Taoist bir semboldür. Jiangxi Eyaleti’nde yer alan Sanqing Dağı da Taocu kültür için çok önemlidir. Taocu bir alim, geleneksel Çin simyacısı ve terapisti olan Ge Hong (284-364), burada yaşamış, Taocu öğreti hakkında da çok sayıda kitap yazmıştı. Tang Hanedanı döneminde, özellikle de İmparator Xuanzong devrinde (712-756), Taoculuk çok önemsenince Sanqing Dağı Taocu hacıların başlıca ziyaret yerlerinden biri haline gelmiş, sonrasında da bölgede çok sayıda Taocu bina inşa edilmişti. Doğal olarak, bir yerin öneminin artması veya azalması, toplumda o öğretinin etkisinin güçlenmesi ve zayıflamasıyla bağlantılıdır (4).

Sichuan Eyaleti’ndeki Leshan Buda Heykeli (713-803), Büyük Aydınlık Dağ anlamına gelen E’mei Dağı’nın doğu eteğindeki Qiluan Tepesi’ndedir. Tang Hanedanı döneminde 713 yılında oyulmaya başlanmış ve 71 metre yüksekliğindeki heykel, 90 yılda tamamlanmıştır. Bu Buda heykeli, dünyanın en büyük taş heykelidir. İçine yapılmış bir drenaj sistemi taşın hava koşullarından etkilenmesini önlemeye yöneliktir (5). İyi korunan ekolojik sistemi, zengin bitki ve hayvan kaynakları, doğal ve kültürel mirası ile E’mei Dağı ve Leshan Buda Heykeli, 1966 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmıştır.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2017.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Ansiklopedisi, Çin Uluslararası Radyosu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015.
(2) Konfüçyüs Anlatıyor, Konfüçyüs, Akılçelen Kitaplar, 2017.
(3) Çin Simgeleri Sözlüğü, Wolfram Eberhard, Kabalcı Yayınevi 2000. Sayfa 88.
(4) China Today, Şubat-Mart 2019.
Açık Hava Müzesi, China Today tarafından derlenmiş.
(5) Çin İmparatorluğu, Philip Steele, İş Bankası Kültür Yayınları, 2012. Sayfa 36.
Leave A Reply