Japonya 116 Japon Edebiyatı 2

Karlı Gece, Ito Shinsui, 1518.
Fotoğraf: Türk Japon Arkadaşlığı Grubu, Yasemin Sezen.

Sei Shonagon’un (965?-1000-1100?) Yastıkname (999) adlı eseri, yeni bir türün doğuşudur.  Bu eser dilimize 83 kadar çevirmenin ortak çalışması ile kazandırılmıştır (Japonya 57’de ele alınmıştı).

Aynı hecenin ya da hece grubunun aynı anda iki anlama geldiği Japon mısra kurma tekniğine kake kotoba adı verilir (1).

Japonya’da tiyatro, edebiyatın temelidir. 17. yüzyıldan itibaren edebiyat her tür konuyu tema edinir. 1878’den itibaren prensip olarak yazı ve konuşma dili birleştirilir ve Futabatei Şimei, 1887 yılında Ukigumo adını verdiği modern dildeki ilk romanı yayınlar. Ama modern edebiyatın gelişmesi Rus-Japon Savaşından sonra olur. 1908-1930 yılları arasına tarihlenen Karışık Okullar denen dönemde romantik, natüralist, natüralizm düşmanı, toplumcu yazın hep bir arada yer alır ama roman en gözde tür olur (2).

1933’te 29 yaşındayken polisin işkencesiyle ölen ünlü proletarya yazarı Kobayaşi Takici’nin 1929’da yayınlanan Yengeç Konserveleme Gemisi adlı romanı ünlüdür. Yazar, Japonya ile Rusya arasındaki Okhotsk Denizi’nde yengeç avlayan bir gemide çalışanların maruz kaldığı tutsaklık benzeri hayat koşullarını anlatmıştı (3).

1948’den, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Savaş Sonu Edebiyat Grubu, savaş sorumluluğu ile ilgilenir. Japon edebiyatının genç kuşak yazarları, Batı anlatı tekniklerini özümsemenin yanı sıra, Batı için cazibesini hiç yitirmeyen egzotizmi; ölümün yüceliği ve ölüm anındaki ruhani hazzın ahengi üzerine kurulu, kadim geleneklerinden olan şiddeti de aktarıyorlar. Cinsellik ve ölüm arasındaki ilişki, Japon edebiyatının en belirgin özelliğidir. Şiddetin estetikleşmesi, çağdaş Japon edebiyatında önemli bir karakteristiktir.

Çağdaş Japon yazarlarında, bir kopuştan ve parçalanmadan değil, daha çok bir eklemlenmeden söz edilebilir. Bu da bir tarihsel süreçten diğerine geçildiğinde bir önceki dönemin bir sonraki dönemde zihinsel olarak devam ettiğini gösterir (4).

Yararlanılan Kaynaklar

(1) Hepimiz Yamyamız, Claude Lévi-Strauss, Metis Yayınları, 2014. Sayfa 155.

(2) Çağdaş Japon Edebiyatı ve Haruki Murakami, Hande Öğüt, Varlık, Kitap Eki 164, Ocak 2006. Sayfa 75, 79, 80.

(3) Can Kırığı, Akira Mizubayashi, YKY, 2021. Sayfa 134.

(4) Çağdaş Japon Edebiyatı ve Haruki Murakami.