Japonya 51 Japon Armaları Mon’lar

• Japonya’da son derece ayrıntılı arma sistemleri geliştirilmiştir. Bunlar için genellikle doğadan esinlenilmiştir. Japon armaları ki bunlara mon denir, savaş alanında kimlik tespiti için olduğu kadar soylu aileleri, hanedanları, tüzel kişileri, bölgesel oluşumları tanıtmak için de kullanılmıştır. Savaş sancaklarından soylu ailelerin üyeleri ve onların hizmetlileri tarafından giyilen giysilerin kumaşına eklenerek ya da dokunarak barış zamanında da kullanılır olmuştur. Klanların en az bir sabit monu/nişanı (jo-mon) vardır. Alternatiflerine ise kae-mon Bazı semboller, bir klanın tarihinde önemli bir olaya değindiğinden mon için seçilmiştir. Jo-mon’lar, klanlar tarafından resmi olarak kaydedilmiş; klan üyeleri bir kimlik ve sadakat işareti olarak bunları taşımıştır. Sıradan bir samurayın genellikle tek mon’u olur, onun feodal efendisinin, daimyo’sunun ise üç monu olabilirdi. Japonlar, kimlik amblemlerini bir sanat formuna dönüştürmüştür.
• Katlanmış yelpaze (ogi) desenli armada, yelpazenin çubuklarının sayısı, kumaşının tipi, rengi, dokusu hepsi sembolik bir anlam taşır ve armayı taşıyanın soyluluk durumu ve mesleği hakkında bilgi verirdi.
• Armalar, olumlu çağrışımları olan bitki, hayvan ya da nesnenin stilize edilmiş temsilini taşırlar. Bu temsil, genellikle güneşle ilgili bir sembol olan bir çemberle sınırlanır.
• Bambu, uzun yaşama ve dayanıklılığa işaret ettiğinden her zaman çok tercih edilir.

Şahin tüyleri ve açmış çiçeklerin kullanıldığı aile armalarına (ka-mon / kae-mon) örnekler.
Fotoğraf: goinjapanesque.com

• Japon mon’larının birçoğunda açmış çiçekler vardır. Hem Japonların ulusal amblemi hem de Japon imparatorunun kae-mon’u olan 16 taç yapraklı krizantemin stilize hali de çok tercih edilen sembollerdendir. Günümüzde pasaportların üzerinde yer almaktadır. Krizantem ya da kasımpatı, dünyanın en uzun ömürlü hanedanının sembolüdür ve 1869’dan bu yana imparatorluk mührüdür. İmparatorluk makamı, Krizantem Tahtı olarak anılır. Japonya’nın yerli bitkisi, pembe ve beyaz çiçek salkımları ile kalp şeklinde yaprakları olan pavlonya kullanılarak yaratılmış olan mon, Japon imparatorunun jo-mon’u, imparatorluk ailesinin kae-mon’u ve Japon başbakanının mon’u olarak işlev görür. Japonya’da bahar mevsimini temsil eden, evlilik, doğurganlık ve bolluk sembolü olan şakayık, yapraklarla çevrili olarak armalarda çok kullanılır. Bahar ve talih anlamına gelen, çıplak, cansız gibi görünen dallarda sürgün verdiği için zor durumların üstesinden gelmeyi temsil eden erik çiçeği, bu sebeple samurayların gözde mon’u olmuştur.
• Popüler mon’lar arasında çam dalları, yusufçuk, kelebek ve kaplumbağayı da sayabiliriz. Çam, her mevsim yeşil kalan, reçine üreten bir ağaç olduğundan Japonlar onu bozulmazlık ve uzun yaşamla ilişkilendirir. Yusufçuk, şeklen Japon takımadalarına benzediği için Japonya’nın amblemi haline gelmiştir. Kelebek kısa süreli saadeti, kadınsı gösterişi ve geyşayı çağrıştırır; beyaz kelebek ölünün ruhunu anıştırır bu yüzden pek uğurlu bir sembol sayılmaz ama iki kelebek mutlu bir evliliğin simgesidir. Desteği, dayanıklılığı, gücü, uzun ömrü sembolize eden kaplumbağa da uğurlu bir mon imgesidir.
• Bugün aile kimliğinin, şirket kimliğinin sembolü olarak o denli resmiyet taşımazlar. Son dönemlerde Japon klanlarına ait semboller dövme sanatına ilham vermekte ve bir çok kişi bu armaları vücuduna dövme yaptırmakta.

Yararlanılan Kaynaklar

Semboller Nasıl Okunur?, Clare Gibson, YEM Yayın, 2013. Sayfa 34, 35, 96, 97, 136, 138, 139.

http://goinjapanesque.com/