Pişmiş toprak bir lagynos (şarap servisinde kullanılan kap türlerinden biri). Geç Roma Dönemi, MS 5. yüzyıl.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Likya Uygarlıkları Müzesi, 2019.
- Bölgede gözlemlenen tarım teraslarının büyük çoğunluğu zeytin ve üzüm yetiştiriciliğinde kullanılmıştı.
- Şarap yapımı genel olarak toplama, ezerek suyunu çıkartma ve depolama kaplarında mayalanmaya bırakma gibi aşamalardan oluşur. Üzümün sıkılması çeşitli usullerde yapılırdı: Levye pres adı verilen teknik ile bir tarafından duvara sabitlenen ahşap kirişe, diğer yanda bağlanan ağırlığın gücüyle veya vida pres denen usulle büyük ahşap bloğa bağlanan vidanın döndürülmesiyle üzümler sıkılmıştır. Vida pres Roma ve Doğu Roma’da kullanılmıştır. Ayrıca kayaya oyulmuş pres yatağı ile onunla bağlantılı toplama havuzları da kullanılmıştır.
- Likya’da bağcılık önemli ekonomik faaliyetlerden biri olmuş, Telmessos şaraplarıyla ün kazanmıştır. Tripoli ve Kıbrıs’ın iyi ve ünlü şaraplarından sonra Telmessos şarabı gelirdi. Telmessos’tan İtalya’ya kaliteli şaraplar ihraç edilmekteydi.
- Ancak kaynaklar, Likya’da yetişen bazı üzümlerden yapılan şarabın bağırsak bozduğunu da kaydetmiştir.
- Üzümden passum adı verilen şarap üretilmiştir. Bal ile karıştırılarak tüketilen, Mulsum gibi başka şarap türleri de olmuştur.
- Keçi kılı ve derisi ile mureks/purpur, boya ve boyanmış tekstil ürünleri iyi gelir sağlayan ürünlerdi.
- Keçi yetiştiriciliği et ve süt elde etmeye yararken dokumada da kullanılmakta, keçi kılı ip elde etmek için de yararlıydı.
- Antik Dönemde kullanılan mor boya, üst sınıfın konumunu belirginleştiren önemli bir semboldü. Bu renk, mureks türü deniz kabuklularından (purpur) elde edilirdi. Tuzaklama ve dalma ile elde edilen deniz kabukluları, tek tek elle kırılır veya topluca ezilerek boyanın özütü çıkarılır; çıkarılan özüt, günlerce kazanlarda ısıtılıp süzülerek saf boya elde edilirdi. MÖ 2. binden başlayarak Akdeniz çevresinde mureks boyası üretimi yapıldığı bilinmektedir. Myra-Kekova Denizi mureksin en kıymetli renk sağlayan türlerinin yoğun yaşadığı bir bölgedir. Phaselis, Aperlai ve Andriake, önemli mureks boyası üretim merkezleri olmuştur. Andriake’de agoradaki bazı dükkanların içinde mureks işliklerine rastlanmıştır. Bu işlikler, seramik fırınlarına benzerler ama dairesel formludurlar. Kazılardan elde edilen bilgiye göre Andriake’de üretim MS 7. yüzyıl ortasına kadar sürmüştür. Bu işlikler, kazılarda bulunan ilk mureks işlikleridir.
- En yüksek vergi purpur işleyicilerinden alınmıştır.
- Mureksin inşaatta harç katkısı olarak da kullanımı olmuştur.
- İki iplik sistemiyle tekstil yüzeyi oluşturulan dokumacılığın tarihi günümüzden yaklaşık 8000 yıl öncesine uzanmaktadır. Erken Tunç Çağına ait çok sayıda dokuma tezgahı ağırlıklarına rastlanmıştır. Keten, yün ve benzeri malzeme eğirilip ip haline getirilmiş, önceleri yatay tezgahlarda, Roma döneminden başlayarak dikey tezgahlarda dokuma yapılmıştır. Antik Dönemde üç çeşit dokuma tezgahı kullanılmıştır: Yatay yer tezgahı, alt ve üst kirişlere sahip dokuma tezgahı ile uçları ağırlıklı dikey dokuma tezgahı.
Andriake, Aperlai, boya, Erken Tunç Çağı, Fethiye, Fethiye’den Antalya’ya Likya Yolu, kekova, lagynos, Levye pres, Likya, Likya ışık ülkesi, Likya Uygarlıkları Müzesi, Likya Yolu, Mulsum, mureks, mureks türü deniz kabukluları, Myra-Kekova Denizi, passum, Phaselis, Pişmiş toprak, purpur, şarap, şarap türleri, vida pres
Leave A Reply