Rewriting, yazılmış bir metni kullanarak yazmak; bir kıssayı, mitolojik bir hikayeyi, bir masalı kullanarak yeni bir öykü yazmaktır.
Bu konuya Medea 1, 2, 3 adlı yazılarımızla ilk örnekleri vermiştik.
Minotor da Medea gibi, Oidipus gibi çeşitli yazarlar tarafından kullanılmış bir karakterdir.
Ovidius (MÖ 43- MS 17), Heroides veya Epistulae Heroidum’da Minotor’a karşı ılımlıyken, Dönüşümler adlı eserinde ona “çifte tabiatlı yüzkarası” ve “biçimsiz canavar” der (1).
Atinalı Apollodorus, MÖ 2. yüzyılda Minotor’dan bahsederken hiç olumsuz sıfat kullanmaz.
Euripides (y. MÖ 480-406), iki farklı özü, insan ile boğayı, birleştiren; canavar suretinde doğan bir melez, der Minotor’a. Plutarkhos da (MS 45–120) onunla aynı görüştedir.
Seneca (MÖ 4- MS 65), Phaedra’da, “Kahrolası sürtük, sen, vahşi şehvetini sergilemek için canavarı doğuran annen Pasiphae’yi bile geçtin,” der (2).
Vergilius (MÖ 70-19), “Minotor, korkunç birleşmenin çifte suretli meyvesi,” “doğa dışı şehvetin daimi hatırası,” diye anar onu.
Dante (1265-1321), Cehennem’de onu Yedinci Daire’nin girişine koyar. Utanç ve kötülük abidesi korkunç Minotor kan emicilerin, zorbaların ve doğa kanunlarına karşı suç işleyenlerin yanındadır. Bu en kanlı daire, sentorlar tarafından korunur. Sentorların belden aşağısı hayvan, gövdesi insandır (3).

Kral Minos’un karısı Pasiphae, Tanrı Poseidon’un Kral Minos’a gönderdiği boğadan hamile kalıp Minotor (Minos’un boğası) adı verilen Asterius/Asterion’u doğurmuş. Minos bu yaratığı saklamak için Daidalos’a bir labirent yaptırmış. Theseus , Minos’un kızı Ariadne’nin yardımıyla Minotor’u öldürmüş (4). Görsel sanatlar daha çok Minotor’un ölümüne odaklanmış. Antik fresklerde, vazo süslemelerinde, mit ve efsane resimlerinde, mozaiklerde Theseus’un Minotor’u öldürmesi sıkça betimlenmiş.
MÖ 440-430 yıllarına tarihlenen kırmızı figürlü, kylix (Antik Yunan’da şarap içilen kap, yayvan, kenarları kulplu) biçimli seramik eserin çevresindeki altı sahnede Theseus’un Minotor ile olan mücadelesi, ortada ise Theseus’un Minotor’u yenişi canlandırılmıştır.
Fotoğraf: scalar.usc.edu
Jorge Luis Borges’in Asterion’un Evi adlı kısa öyküsü, Apollondrus’un kitabından yapılan alıntıyla başlar. Söz konusu ev, çok büyük, kilitsiz, mobilyasız, sade, sessiz, Asterion’un tek başına yaşadığı, labirente çok benzeyen bir yerdir. Aynı mitolojik öyküdeki gibi her dokuz yılda bir dokuz kişi gelmekte, evin taş dehlizlerinde öldürülmektedirler. Borges’in anlatısında Minotor kendini savunmaz, kılıcın üzerinde kan gözükmez. Anlatıcının Borges, kraliçenin Borges’in annesi olduğu öne sürülmüştür (5)(6).
Georgi Gospodinov’un bir labirent roman olan Hüznün Fiziği adlı eserinde, kaçınılmaz olarak Minotor da yer almaktadır. Kendisine ayrılmış özel bir bölüm vardır (sayfa 61-75). Minotor bazen ölü doğan kardeş (sayfa 79), bazen anlatıcının kendisi olmaktadır (sayfa 62, 167, 169).
Bunlar, Minotor mitini kullanan eserlerden bazıları.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Hüznün Fiziği, Georgi Gospodinov, Metis Yayınları, 2022. Sayfa 62.
(2) A.g.e., sayfa 63.
(3) A.g.e., sayfa 64.
(4) Mitoloji Sözlüğü, Azra Erhat, Remzi Kitabevi, 2015. Sayfa 207.
(5) Asterion’un Evi Dünyayla Aynı Büyüklükteydi, , bulentgundogmus.com, 24 Temmuz 2018.
(6) Alef, Jorge Luis Borges, İletişim Yayınları, 2009.
Comment
Teşekkürler