- Tanrılara sıvı (kurban kanı, şarap ve su gibi) ve kuru (arpa, buğday gibi) sunular verilir, Baştanrı Haldi’ye silahlar da armağan edilirdi.
- Klasik Urartu tapınakları kare planlı, kare cellalı, kule tipi yapılar olarak görülmektedir. Çatısı payelerle taşınan görkemli tören salonları, revaklı avluları, depoları ve sunakları bulunan tapınakların önlerinde, dini merasimlerin yapıldığı açık bir avlu vardı.
- Bazı tapınakların içinde bulunan ocakların ateş kültü ile ilgili olabileceği düşünülmektedir. Ocakta yanan ateşin üzerine toprak atılarak söndürülmemesi emri yazıtlarda yer alır.
Çavuştepe’yi dinsel merasimlerin açık hava tapınma alanlarında gerçekleştiği yerlere örnek verebiliriz. Urartu tapınak alanlarının çevresi genellikle bir duvar ile çevrilidir. Bir kapı ile tapınak alanına, çoğunlukla tapınağın avlusuna girilir. Avluda pişmiş toprak bir küvet vardır. Küvetin tören öncesi dini temizlik için kullanıldığı düşünülmektedir.
Çavuştepe tapınak avlusunun kuzeyinde bulunan kurban sunağı veya libasyon sunağı ve kanal sistemi görülmektedir.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Van, 2018.
Koruyucu olarak, muska gibi taşınan, kare, dikdörtgen ve farklı formlardaki adak levhalarının bazılarının üst kısımları testere dişi gibi çentik çentiktir. Kenarlarındaki delikler ise, büyük olasılıkla, giysilere dikildiğini göstermektedir.
Urartu adak levhalarının büyük çoğunluğu, Van ili, Gürpınar ilçesi, Giyimli köyünde bulunmuştur. Kutsal mekanlara madeni adak levhaları bırakılması, Yakın Doğu’da Urartularla başlamış bir gelenektir. Urartu halk inanışlarını yansıtan levhalar üzerinde dinsel, büyüsel konuların yanında cepheden işlenmiş insan yüzleri de bulunmaktadır.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, Anadolu Medeniyetleri Müzesi.
Urartu dönemine ait tunç situla (bakraç). Tapınaklarda düzenlenen kült törenlerinde bakraçlar yaygın olarak kullanılmaktaydı.
Urartu Krallığı’na ait bazı mühür ve mühür baskılarında libasyon (tanrılara sunulan sıvı adağı) sahneleri görülmektedir Gömme esnasında mezarın dışında ve açık hava tapınaklarında, kurban kanı, şarap ve/veya su ile libasyon da yapıldığı düşünülüyor. Bu iş için taşınabilir büyüklükte tunç kazanların ve farklı formlarda küplerin kullanıldığı anlaşılıyor. Libasyonun amacı, tanrılara olan bağlılığı göstermektir.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, Gaziantep Arkeoloji Müzesi, 2018.
Leave A Reply