Kuzey Wei, yoğun bir sanatsal faaliyet dönemidir.
Yungang’da, kayalara oyulmuş tapınak gruplarının en gösterişlilerinden birine rastlanır. Tabgaçlar’daki dağ ve mağara kültü olduğu gibi, Çinliler için de dağ ve mağaralar önemlidir. Mağaralar, doğaüstü güçlere sahip iyi huylu varlıkların yaşadıkları yerlerdir. Daha güzel, başka bir dünyanın giriş kapısı olabilirler. Zifaf odasına da Mağara Odası derler (1). Çin’in güneyindeki mağaraların çoğunda insanların geçmişi en az 2000 yıl öncesine, Qin ve Han hanedanlıklarına kadar uzanıyor. Yaşam enerjisi qi’nin karstik bölgelerde çok olduğuna inanılıyor. Mağara salonları dua yerlerine dönüşmüştü; dikitler ve kalkerli çökel havuzlarından afrodizyak ve ilaçlar için malzeme sağlanıyordu (2).
Shanxi Eyaleti’ndeki Datong kenti yakınlarındaki Yungang Taş Mağaraları’nın yapımı 453 yılında Kuzey Wei Hanedanı Döneminde başlamıştır. Mağaralar topluluğunun çoğunluğu, Kuzey Wei’nin başkentinin Luoyang‘a taşınmasından önce, 494 yılında tamamlanmıştı. Heykellerin yapımı ise 520-525 yıllarına kadar sürdü. Doğudan batıya yaklaşık bir kilometre boyunca uzanan mağaralar topluluğu içinde 45 ana mağara, 252 hücre, 51.000 taş heykel vardır. Heykellerin en yüksek olanı 17 metre boyundadır, en küçük olanı ise birkaç santimetredir. Mağaralardan ilk dönemde yapılanlar sade bir tarza sahiptir. Orta dönemde inşa edilen mağaralar, oyma işçilikleri ve lüks süslemeleriyle tanınır. Son dönemdeki mağaraların büyüklüğü fazla değildir ama içlerindeki heykeller çok zariftir. Mağaralardaki heykeller, Kuzey Wei Hanedanı’nın toplumsal yaşamını yansıtır. “Yungang tarzı”, Çin’in Budizm sanatının gelişmesinin dönüm noktası ve taş mağara sanatının Çinlileşmesinin başlangıç yapısı olarak değerlendirilir. Geç dönemindeki taş mağaraların yapısı ve süsleri, Çin mimarlık ve dekorasyon üslubunu yansıtırken, Budizm sanatının Çinlileştiğini gösterir. 5. ve 6. yüzyıllarda inşa edilen bu eserler topluluğu, 2001 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmıştır (3).
Bu mağaralar, ilhamını Hint vihara ve chaitya salonlarından, devasa Buda heykelleri ise Afganistan’ın Bamyan bölgesinden almış olmalıdırlar, denir. Buda’yı çoğu zaman bağdaş kurmuş ve azametli bir taç giymiş halde Kuzey Wei imparatorlarının krallıkla dini ilişkilendiren gösterişli pozunda göstermişlerdir (4).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Simgeleri Sözlüğü, Wolfram Eberhard, Kabalcı Yayınları, 2000. Sayfa 205.
(2) Kaya İmparatorluğu, McKenzie Funk, National Geographic, Şubat 2015.
(3) Çin Ansiklopedisi, Çin Uluslararası Radyosu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015. Sayfa 15-17.
(4) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming, Hugh Honour, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2016. Sayfa 263, 264.
(5) Çin Ansiklopedisi, sayfa 17.
Leave A Reply